Baixar aquí o pdf - Consello da Cultura Galega

Retornos culturais: Gumersindo Busto e a Biblioteca América da USC
ra de la patria, no puede por menos de adherirse a la trascendental obra [...]
No podemos creer que haya quien oponga rémoras y obstáculos a un pensamiento
tan patriótico». 12 Aínda que o recurso interposto polos catedráticos foi
desestimado, seguía a ter vixencia a Real orde do 11 de novembro de 1909 e
requiríuselle a Busto un novo informe no que ficase especificada a contía das
obras que ten no seu poder e que pasarían a facer parte do acervo bibliotecario,
polo que se adiou algún tempo máis a instalación desta no recinto universitario.
Con todo, xa había unha data e Busto apurou as últimas informacións
aos seus distintos colaboradores xuntándolles a Real orde en que se concretaba
a previsión da inauguración. Parecía que por fin existía un claro interese por
parte dos diferentes estamentos intelectuais composteláns polas obras doadas
e Busto remitiunas apresuradamente a Compostela, incrementando nestes
meses considerablemente a cantidade dos fondos. Así e todo, os problemas
existentes entre os representantes, tanto da Universidade como do Ministerio,
persistían e fíxose imposible que a inauguración se celebrase na data escollida.
A pesar dos constantes atrancos cos que se atopou o galego, o número de volumes
doados e o compromiso adquirido pola sociedade americana aumentaron
ao longo da década dos dez. Ademais foi entón cando se puxeron en marcha
outras actividades, como a recolección de medallas e numismática, así como
diferentes obxectos representativos da cultura e da paisaxe americanas, como
frechas talladas en sílex, minerais e raros exemplares de zooloxía, que axudaban
a aumentar o coñecemento que de América se tiña en Galicia.
Un caso singular e digno de mención, pola súa excepcionalidade, é o
papel desenvolto polas damas uruguaias e arxentinas, que acolleron a idea
dende un comezo con grande entusiasmo e comprometéronse con Busto ao
envío das bandeiras dos seus respectivos países. 13 O primeiro contacto entre
a sociedade feminina americana e a institución santiaguesa estivo motivado
polo propio Busto. Estimulado pola idea de contar na Biblioteca con algún
elemento que representase a unión entre todos os pobos dunha mesma orixe,
propuxo ás damas de Latinoamérica que, «demostrando el amor hacia la vieja
España», colaborasen co envío da bandeira dos seus países, que quedarían,
deste xeito, unidas para sempre nas salas da biblioteca, «en cariñoso consorcio
en el seno de la madre patria». 14 Estas non tardaron en responder e foron
12. A carta completa enviada pola representación dos estudantes composteláns a Busto atópase
reproducida integramente no Boletín…, op. cit., n.º 2, Bos Aires, 1910, pp. 11-12.
13. Unha análise da participación feminina no proxecto do galego atopámola en M. Presas Beneyto,
«La Mujer en la Biblioteca América: Benefactoras y donantes», en Actas del III Congreso
Internacional de Historiadores Latinoamericanistas y del Caribe, Pontevedra, 2003.
14. Ver en Boletín..., n.º 2, setembro, 1910, p. 33.
[ ESTUDOS MIGRATORIOS. Revista Galega de Análise das Migracións, Vol. I, Núm. 2, 2008 (213-227) ]