Baixar aquí o pdf - Consello da Cultura Galega

Retornos culturais: Gumersindo Busto e a Biblioteca América da USC
que responden á iniciativa; temos constancia da chegada a Santiago de Compostela
dalgún deles, como El Diario de Bos Aires, El Zapador de Colombia, La
Voz de España de São Paulo ou La Voz de Galicia da Coruña. Grazas a todos estes
apoios, Busto reuniu, en pouco tempo, grande cantidade de libros e obxectos
para a Biblioteca-Museo que tiña en mente proxectar en Santiago e que esperaba
que fose anexa á Universidade. Para conseguir este fin e concretar o recinto
onde se instalaría a institución, Busto escribiulle ao reitor, Cleto Troncoso, para
pedirlle a súa colaboración na habilitación dunha sala acorde coas necesidades
da futura biblioteca. 6 O responsable da academia respondeulle e explicoulle que
a Biblioteca que pretendía era un centro que non dependía directamente da reitoría,
senón que a competencia directa correspondía á Subsecretaría do Ministerio
de Instrución Pública e Belas Artes: «[...] a este organismo superior incumbe
resolver sobre los extremos correspondientes de su carta». 7
Durante 1907 e 1908 seguen chegándolle a Busto doazóns de diversos
países, que el almacena na súa casa de Bos Aires, mentres agarda polos permisos
necesarios para poder trasladalas a Santiago. Estas doazóns quedan rexistradas
nos diversos boletíns da Biblioteca América, polo que contamos na actualidade
cunha fonte de primeira man para analizar as axudas que recibía das diferentes
repúblicas americanas, así como dende a súa terra natal. Pero os trámites para
a instalación da Biblioteca no recinto universitario non frutificaban, polo que
Busto, na súa viaxe a Santiago en 1909 co gallo da Exposición Rexional, fixo
unha petición oficial para poder trasladar e organizar a cantidade de volumes
que formarán a Biblioteca. Esta visita reflectiuse nos medios de comunicación,
o que indicaba a súa relevancia no mundo da cultura, aínda que o seu proxecto
se atopaba nos seus comezos. 8 A petición enviada por Busto tivo resposta
do Ministerio de Instrución Pública, que se dirixiu á Universidade e demandoulle
que «manifieste si en la biblioteca de su cargo existe alguna sala que
podrá servir para el fin indicado, o en caso negativo, proponga la solución que
crea más adecuada al referido objeto». 9 Pouco tempo despois emitiuse a Real
orde referente á instalación da Biblioteca América na Universidade de Santiago,
cumprindo deste xeito as peticións que en repetidas ocasións formulara o
seu mentor. A parte dispositiva rezaba así: «S.M. el Rey (q.D.g.) se ha servido
disponer que se destine la referida sala [a do claustro de profesores] para la
6. Carta de Gumersindo Busto recollida polo Boletín de la Biblioteca América, n.º 1, Bos Aires,
1910, p. 44.
7. Boletín de la Biblioteca América, n.º 2, Bos Aires, 1910, p. 16.
8. Diario Universal, Madrid, 17.7.1909, p. 1.
9. Real orde do 16 de agosto de 1909.
[ ESTUDOS MIGRATORIOS. Revista Galega de Análise das Migracións, Vol. I, Núm. 2, 2008 (213-227) ]