Baixar aquí o pdf - Consello da Cultura Galega

Retornos culturais: Gumersindo Busto e a Biblioteca América da USC
ricana na súa cidade natal, dotada de certos elementos complementarios, entre
os que destaca a Biblioteca América, na que finalmente centrou todos os seus
esforzos. Esta iniciativa tiña a súa base nos tentos frustrados de crear en Salamanca
unha institución semellante, idea que tamén xurdira en Arxentina, así como
nun proxecto que por iniciativa do Círculo de la Prensa de Bos Aires pretendía a
creación dunha biblioteca arxentina en Roma (Cagiao Vila, 1999: 117).
Busto desenvolveu outras actividades culturais ao longo da súa vida que
habemos ter en conta. Así, foi o fundador e director da revista Cervantes en
1906. Pertenceu, e foi ademais un dos seus máis activos membros, á Unión
Hispano Americana Pro Valle Miñor, que tiña como finalidade principal a de
fomentar a creación de escolas en Galicia e difundir esa mesma tendencia por
Latinoamérica. Así mesmo, fixo parte do Consello de Apelación do Centro
Gallego, amais de ser o representante do Centro Gallego de Bos Aires na Unión
Redencionista Gallega creada en 1910 (Núñez Seixas, 1992: 96).
Non era pois a Biblioteca o único que tiña en mentes este indiano e, así,
en 1922 concibiu o proxecto de constituír un Padroado para a Universidade
compostelá e redactou o regulamento, que obtivo críticas favorables dende
o ámbito académico e foi aprobado polo claustro universitario santiagués o
6 de outubro dese mesmo ano. Non conformándose con isto, e demostrando
unha vez máis a súa preocupación polo desenvolvemento do ensino na súa
terra natal, dentro do marco rexeneracionista dese tempo, motivou a colectividade
galega emigrada en América para a obtención de fondos que axudasen
a mellorar a situación da devandita institución académica e crear laboratorios,
mercar material científico ou contratar especialistas para ditar cátedras.
É de salientar tamén o seu entusiasmo por diversas iniciativas, todas elas
referentes a Galicia, entre elas o apoio ao Estatuto de autonomía republicano
xa que, segundo as súas propias palabras, «podrá desarrollar con amplitud sus
actividades y recursos en beneficio propio, sin las trabas y egoísmos centralistas
que hasta hoy impidieron el progreso de la región [...]». 3 Outra das iniciativas
de Busto foi crear un inventario das asociacións galegas existentes neses
momentos en terras americanas. Propuña, para acadar a máxima información,
a creación dun cuestionario que deberían cubrir as sociedades interesadas, e
que sería remitido á Biblioteca América. Así, recolleríanse os datos máis interesantes
das colectividades galegas no continente americano, acompañados, nos
casos en que fose posible, dos seus estatutos e mesmo de fotografías das escolas
ou edificios que subvencionen. 4
3. Galicia, Bos Aires, 20.9.1931, p. 1.
4. O carácter innovador de Busto queda reflectido nesta iniciativa, que de feito non será levada
a cabo ata os anos noventa do pasado século por parte do Consello da Cultura Galega.
[ ESTUDOS MIGRATORIOS. Revista Galega de Análise das Migracións, Vol. I, Núm. 2, 2008 (213-227) ] 5