Baixar aquí o pdf - Consello da Cultura Galega

Natacha Lillo
Comunista francés nestes concellos obreiros e a súa presenza importante no
sindicato maioritario dos metalúrxicos incitou algúns españois, pouco politizados
ao emigrar, a integrar as súas ringleiras.
Pero foi a Guerra Civil o maior factor de politización. En efecto, dende
xullo de 1936, os padres claretianos pronunciáronse a prol dos sublevados,
o que tivo como consecuencia unha diminución radical de frecuentación do
Padroado, que se fai patente a través da notable baixa do número de bautizos
e matrimonios celebrados. Ao revés, máis de 50 homes mozos, nados en Francia
ou que chegaran de nenos cos seus pais, marcharon a defender a República
dende agosto 1936, cando as Brigadas Internacionais non existían aínda. Na
Pequena España da Plaine e noutros barrios españois da zona organizouse un
amplo movemento de solidariedade co bando republicano, dividido en dous
ramos: os que axudaban os anarquistas e os que apoiaban os comunistas, estes
últimos beneficiados polo apoio do PC francés, moi influente nestas «barriadas
vermellas» do norte de París. Organizáronse moitas colectas de cartos, de
alimentos e de roupa para o exército republicano e para o pobo español, festas
de solidariedade, mitins, etc.
En abril do 1939, coa vitoria do bando insurxente e de Franco, os españois
do norte de París acolleron a moitos exiliados republicanos, familiares,
paisanos ou amigos. Pouco despois desta derrota estalou a Segunda Guerra
Mundial, que foi tamén un período pouco idóneo para as colonias españolas
en Francia. Durante a ocupación de Francia polos alemáns, ademais da falta
de liberdade e das pésimas condicións de abastecemento que habían compartir
cos seus veciños franceses, os españois sufriron discriminacións particulares
por ser estranxeiros. Foron catro anos de frío, de fame e de medo.
Mais en varios municipios do norte de París mozos de orixe española
empezaron moi axiña a resistir contra os alemáns en movementos dirixidos
polo Partido Comunista francés. Así, varios mozos e mozas da Plaine-Saint-
Denis participaron, o 14 de xullo de 1941, nunha manifestación organizada
en París contra os ocupantes. O 18 de setembro daquel ano, a requirimento
da Gestapo, varios soldados alemáns invadiron a Pequena España da Plaine
e arrestaron máis de 350 homes, que foron interrogados durante tres días.
Como consecuencia desta redada, trece españois (dous homes adultos, nove
mozos e dúas mozas) foron arrestados, encarcerados en París e posteriormente
deportados a campos de concentración alemáns.
Despois dun longo cativerio, só seis deles volveron a Francia en 1945, xa
que tres homes foron guillotinados nunha fortaleza alemá, outros tres finaron
de esgotamento no campo de Gross Rosen e unha das dúas rapazas morreu de
tuberculose no campo de Ravensbrück. Ao voltar á Plaine foron calorosamente
06 [ ESTUDOS MIGRATORIOS. Revista Galega de Análise das Migracións, Vol. I, Núm. 2, 2008 (199-211) ]