Baixar aquí o pdf - Consello da Cultura Galega

[ ESTUDOS MIGRATORIOS. Revista Galega de Análise das Migracións, Vol. I, Núm. 2, 2008 (7-29) ]
Os galegos no Río de Xaneiro
As fichas dos emigrantes coa profesión de «empregado de comercio»
(abrangue o 20,15% das profesións) define claramente a posición do individuo
dentro do seu traballo. En canto ao tipo de comercio, non se pode saber
en que sector comercial era maioritaria a presenza deses galegos en Río de
Xaneiro, polo menos con respecto aos rexistros consulares, xa que simplemente
aparece rexistrado como «comercio». En total, os galegos con actividade
no comercio, fosen propietarios ou empregados, representan o 45% das
profesións rexistradas.
A mobilidade profesional dos emigrantes galegos no Río de Xaneiro está
relacionada case sempre co sector comercial. En 76 casos encontrados de emigrantes
que apareceran nos rexistros consulares e no Hospital Español, 51
deles, ou sexa, o 67,1%, seguiron actuando no ramo do comercio. Soamente
nos rexistros de dous emigrantes podemos observar unha ascensión profesional
dentro do comercio porque pasaron de empregados a comerciantes.
A maior parte dos casos relacionados co comercio ou se declaraban comerciantes
ou aparecían como «empregado» nun rexistro (Consulado Español
ou Hospital Español) e despois como «do comercio» noutro. Aqueles que
tiñan a profesión de xornaleiro, cando se presentaron no Consulado, aparecían
con outra profesión nas matrículas da Beneficência Espanhola. De sete
casos encontrados de xornaleiros houbo un cambio para cociñeiro, cinco que
pasaron a traballar en comercios e un xornaleiro que constaba como obreiro.
Por último, encontramos algunhas profesións do sector secundario, como
carpinteiro, zapateiro ou pedreiro (para cada unha delas un caso de mobilidade
profesional), no que os emigrantes pasaron a actuar posteriormente no
comercio. Podemos concluír que, entre os casos exemplificados, o comercio
continúa sendo o sector de maior atracción para os galegos no Río de Xaneiro.
Algunhas profesións, como as de obreiro e as artesanais, apareceron con
frecuencia nas matrículas do Hospital Español, principalmente nas primeiras
décadas desde a apertura desta institución (1859-1879), pero a partir de
1890, entrando no século xx, o comercio predomina indiscutiblemente fronte
ao sector secundario.
Outra profesión significativa é a de xornaleiro, que ocupa o 29,23% do
total das profesións. É sorprendente a importancia desa actividade porque eses
galegos foron para unha cidade en que, a excepción dos arredores, non había
zonas rurais para exercer a profesión de agricultor. Para constatar esta afirmación,
recollemos o enderezo de todos aqueles emigrantes que constaban
como xornaleiros e o resultado foi a presenza masiva deses galegos residindo
ou traballando nas rúas do Centro de Río e tamén nalgúns barrios residenciais
próximos ao centro da cidade. Iso significa que non exercían actividades