Baixar aquí o pdf - Consello da Cultura Galega

Herminia Pernas Oroza
OBXECTIVOS E FUNCIONAMENTO DAS SOCIEDADES DE
INSTRUCIÓN MARIÑÁS
Tres palabras abondan para dar a coñecer os fins destas sociedades: protección,
recreo e instrución, concretadas detalladamente cada unha delas nos
seus respectivos regulamentos.
A protección aplicábase a todos os individuos nacidos no límite xudicial
de Viveiro, aos fillos de viveirenses e aos que, tras residiren dous anos seguidos
neste termo, adquiriran os dereitos inherentes ao de veciño da cidade do Landro.
11 Fálase tamén de incentivar a unión e o mutuo coñecemento dos asociados,
así como de estreitar as súas relacións entre si. 12 E, de xeito parecido, do
fomento da amizade entre todos os fillos da bisbarra. 13
Pola súa parte, o recreo consistía na celebración de festivais, a fin de
ampliar o máis posible o «recreo social». Pero estes «hijos de Vivero», como
adoitaba chamárselles, non só prestaban atención á sociabilidade informal (en
palabras do historiador Maurice Agulhon), senón tamén á súa vertente formal
ou instrutiva; conscientes de que só a través do financiamento de escolas
poderían paliarse as carencias e/ou deficiencias que posuía a rede escolar
pública no agro galego.
A sociedade Centro del Partido de Vivero cooperou neste senso a través
da creación de escolas (as coñecidas como «escolas de emigrantes»), dotando
tamén os seus asociados dunha biblioteca e organizando conferencias (artigo
2º do regulamento). Subministraba, así mesmo, datos e informes aos veciños
que desexasen emigrar a Arxentina, enviándolles libros, folletos e explicacións.
O mesmo facía a súa «irmá» cubana e incluso ía máis aló, tal e como
indicaba no seu regulamento: «… aumentar y propagar la enseñanza a todos
los niños y adultos de ambos sexos que vivan en el distrito, construyendo a
este efecto casas-escuelas para ser dedicadas a la instrucción elemental, superior
y de comercio, artes y oficios. También se implantarán y fomentarán las
industrias rurales y granjas agrícolas en la cuantía que vayan permitiendo los
fondos sociales (art. 2º do regulamento)».
O máis parco foi o Centro Vivariense, ao proceder á soa creación dunha
biblioteca «a fin de facilitar la mayor instrución a los asociados» (art. 3º do
11. Así se expresa o Centro Vivariense no artigo 1º do seu regulamento, 25-X-1908. Vid. Libro
de Actas, tomo I. Biblioteca do Centro Galicia de Bos Aires.
12. Centro del Partido de Vivero de cultura y beneficencia, artigo 2º do seu regulamento, ano
1909. Vid. Vivero en el Plata, n.º 246, abril, 1930.
13. Sociedad de instrucción y beneficencia de Vivero y su comarca, artigo 1º do seu regulamento.
Taladrid Catá, Verdades como puños…, op. cit., p. 2.
5 [ ESTUDOS MIGRATORIOS. Revista Galega de Análise das Migracións, Vol. I, Núm. 2, 2008 (151-173) ]