Baixar aquí o pdf - Consello da Cultura Galega

Cambio e continuidade migratoria: de Salceda de Caselas a América (1861–1920)
Vexamos que acontece nas dúas freguesías restantes, A Picoña e San Xurxo.
En ambas as dúas, o 90% dos seus emigrantes encontrábanse en América,
e a maioría deles en Brasil. Na Picoña, o 86,1% dos seus emigrantes ultramarinos
ía en terras brasileiras (31 casos) e o restante 13,9% (5 casos) en Arxentina.
A situación de San Xurxo é semellante. Dos 41 emigrantes americanos
desta parroquia, dos que coñecemos o seu país de residencia, o 90,2% inclinárase
por Brasil, mentres que o restante 9,8% corresponde a tres emigrantes
asentados en Arxentina e un en Cuba. Resulta obvio que os destinos non americanos
presentaban un carácter marxinal na estratexia migratoria dos veciños
destas dúas parroquias (tres emigrantes en Portugal no caso da Picoña e uns
poucos emigrantes noutros concellos pontevedreses no caso de San Xurxo).
O seguinte padrón de habitantes que nos ofrece información plenamente
útil para a nosa pescuda é o de 1920. Segundo os seus datos, o 17,8% (960
persoas) dos habitantes de Salceda de Caselas atopábanse ausentes do termo
municipal naquela altura. Con respecto a 1900 producírase un aumento no
número de ausentes do 153,9%.
Como se pode comprobar no cadro 12, o aumento experimentado no
número de ausentes non se repartiu de xeito homoxéneo entre as diversas
parroquias. Un grupo de parroquias presentaba unha participación no continxente
migratorio superior á que lle correspondería en función da súa
poboación: Entenza, Parderrubias e San Xurxo. Pola contra, Salceda, Budiño,
A Picoña e Soutelo víanse afectadas polo fenómeno contrario. Nun extremo
temos Entenza, cun 21,3% dos seus veciños emigrados, e no outro extremo
atopámonos con que os emigrantes de Budiño unicamente supuñan o 10,9%
da súa poboación.
O importante incremento do número de ausentes nos dous primeiros
decenios do xx débese atribuír esencialmente á emigración americana. No
Novo Continente radicaba o 86,4% do total de emigrantes fronte ao 75,9% do
total dos emigrados que optaran por América no 1900.
Como consecuencia directa do auxe da emigración americana, os restantes
destinos viron diminuír a chegada de emigrantes de Salceda de Caselas.
Con excepción da emigración desenvolvida en dirección a outras localidades
galegas, os restantes destinos tiñan un rotundo carácter marxinal. A emigración
de curto alcance, a diferenza do que ocorría en 1900, concentrouse
nun 96,9% na provincia de Pontevedra. Dentro dela, Vigo concentra o meirande
número de salcedenses, concretamente o 40,2%, mentres que nun discreto
segundo plano fican localidades limítrofes como O Porriño (20,6%), Tui
(15,5%), Salvaterra de Miño (9,3%) e Ponteareas (6,2%).
[ ESTUDOS MIGRATORIOS. Revista Galega de Análise das Migracións, Vol. I, Núm. 2, 2008 (103-129) ]