Baixar aquí o pdf - Consello da Cultura Galega

Julio Rafael Pereira Bernárdez
Cadro 11. Destinos americanos dos emigrantes de Salceda de Caselas en 1900
Parroquia América Arxentina Brasil Cuba Uruguai
Budiño 1 3 5 1
Entenza 24 32 11 1
Parderrubias 2 24 9 2
Picoña, A 5 31
Salceda 1 49 24 1 1
San Xurxo 5 3 37 1
Soutelo 8 4 2
Municipio 33 124 121 8 1
% 11,5 43,2 42,2 2,8 0,3
orde de preferencia xa que, ao contrario do que acontecía na altura de 1887,
Arxentina acollía o maior número de emigrantes (43,2%), seguida a pouca
distancia de Brasil (42,2%). Salceda de Caselas caracterizábase pola permanencia
do comportamento migratorio dual, pois Brasil e Arxentina reunían o
85,4% dos emigrantes establecidos en América. 7
Outro dos destinos transoceánicos era Cuba, pero non deixaba de ser marxinal.
En Cuba só residían sete veciños, que representaban o 2,8% do total de
emigrantes establecidos en América. Esta situación non difería en nada da que se
daba en 1887, pois o padrón correspondente tan só reflectía un 2,5% de residentes
na colonia española. Uruguai tamén fica como un destino moi minoritario.
Baixando ao nivel parroquial, seguimos a observar comportamentos
migratorios diferenciados. Budiño e Soutelo seguen a caracterizarse por unha
reducida incidencia da emigración ultramarina. Budiño era a única parroquia
de Salceda de Caselas que ao rematar o século xix presentaba máis emigrantes
instalados en localidades galegas que en América. En concreto, o 36,8%
do total de emigrantes residía en localidades do sur da provincia de Pontevedra,
mentres que en América se localizaban dez veciños desta parroquia, que
representaban o 26,3% do total de ausentes. Para calibrar a relevancia deste
último dato, debemos lembrar que o 75,9% do total de emigrantes do municipio
residía en países americanos. Así mesmo, cómpre salientar que Portugal
continuaba a ser un destino atractivo para os emigrantes desta parroquia,
pois en Lisboa residía o 15,7% do total de ausentes, fronte a un 5% dos emigrantes
do conxunto municipal que estaba establecido en terras portuguesas.
A atracción lusa debe ser considerada como un dos elementos explicativos do
7. Para máis, sabemos que dos 10 dos 33 que constan como emigrados en América sen máis
especificación, e que continuaban emigrados en 1920, sete estaban en Arxentina, dous en Brasil
e un en Cuba.
[ ESTUDOS MIGRATORIOS. Revista Galega de Análise das Migracións, Vol. I, Núm. 2, 2008 (103-129) ]