Baixar aquí o pdf - Consello da Cultura Galega

Cambio e continuidade migratoria: de Salceda de Caselas a América (1861–1920)
casos de Salceda e San Xurxo a emigración que se orientara cara a terras americanas
tiña un carácter case hexemónico, pois en ambos os dous involucraba
máis do 70% do total de persoas ausentes, concretamente o 75% dos emigrados
de Salceda e o 72,2% dos de San Xurxo. Centrándonos nas parroquias de
Entenza e A Picoña resulta que o 45,2% dos emigrantes da primeira se encontraba
radicado en terras americanas fronte ao 35,6% que estaba en Portugal,
mentres que as cifras respectivas para a segunda eran 59,5% e 27,7%.
Mais a diferente magnitude da emigración transoceánica que se orixinaba
nestas catro parroquias non é o único elemento que contribúe a establecer
patróns migratorios distintos. Concentrando a nosa atención nos destinos
americanos, atopámonos con diferenzas dignas de seren tidas en conta. Dunha
banda está San Xurxo, caracterizado por unha emigración ultramarina dirixida
case exclusivamente a Brasil: 24 emigrantes estaban naquel país sobre 26
ausentes. Fronte a esta situación de marcada homoxeneidade emigratoria, nos
demais casos a situación resulta máis equilibrada e plural. Nas parroquias de
Salceda e Entenza os seus emigrantes de longa distancia preferían a opción
arxentina, xa que no primeiro caso un 59,5% dos seus emigrantes americanos
residían en terras arxentinas fronte a un 37,3% que o facía en Brasil. No que
atinxe á segunda das freguesías en cuestión, a situación era aínda máis favorable
á opción arxentina, pois dous terzos dos seus emigrantes ultramarinos
optaran por ela, fronte ao terzo restante, que se inclinaba por Brasil. A situación
da Picoña amósanos un caso diferente ao xa visto en Salceda e Entenza,
pois nesa parroquia a opción máis elixida era Brasil (67,8% do total de emigrantes
radicados en América), mentres que Arxentina só conseguía atraer o
25% dos emigrantes ultramarinos.
O noso segundo punto de observación da emigración dende Salceda de
Caselas subminístranolo o padrón de 1900. Segundo os datos, o número de
ausentes era de 378, o que supón que o 7,9% do total de habitantes do concello
se atopaba emigrado. Estas cifras implicarían que se producira unha lixeira
diminución do número de persoas ausentes respecto de 1887. En termos
absolutos a diminución é de 11 persoas, o que nos podería levar a considerar
que esa diminución é practicamente irrelevante. No 1887 o continxente de
ausentes equivalía ao 8,5% do total de persoas empadroadas. Iso amosa que
a diminución non foi desprezable, xa que ademais a poboación de dereito de
Salceda de Caselas aumentara en 249 individuos neses trece anos.
Igual que ocorría en 1887, a distribución do continxente emigratorio
entre as diversas parroquias do concello non é homoxénea. Porén, como se
pode apreciar no cadro 9, as diferenzas son algo máis atenuadas que trece
anos antes. O trazo que máis chama a atención é a perda de peso específico da
[ ESTUDOS MIGRATORIOS. Revista Galega de Análise das Migracións, Vol. I, Núm. 2, 2008 (103-129) ] 5