Baixar aquí o pdf - Consello da Cultura Galega

Julio Rafael Pereira Bernárdez
A presenza de emigrantes de Budiño e Soutelo en América presenta, ademais,
un carácter disperso. 6 Iso podería indicar a ausencia dunha emigración
artellada ao redor de redes sociais de apoio de base familiar ou veciñal que
orientaran os seus compoñentes a unha localidade concreta alén mar. Podemos
supor que os naturais de Budiño e Soutelo, que en 1887 residen en países americanos,
serían os posibles pioneiros que iniciarán correntes migratorias que,
nalgúns casos, veremos plenamente desenvolvidas máis adiante. O feito de
que os destinos elixidos por estes escasos emigrantes de Budiño e Soutelo non
se distinguisen dos habituais da emigración ultramarina galega deste período
(Eiras 1992: 192; Vázquez González 1999: 417-25) suxire que eses emigrantes,
malia o seu hipotético papel de emigrantes pioneiros, tiveron que apoiar a súa
iniciativa emigratoria nalgún tipo de rede social que os orientaría cara a Montevideo,
Bos Aires, Cuba ou Brasil; pois resulta evidente que para poder ir a estes
destinos deberon contar con algún grao de información sobre eles.
No que fai ao caso de Parderrubias, a emigración ultramarina presentaba
un maior desenvolvemento. Os emigrantes desta freguesía estaban asentados
en ambas as dúas beiras do Río da Prata (seis na beira arxentina e dous na
uruguaia) e en Brasil. Destinos que veremos novamente repetidos á altura de
1900, aínda que Montevideo deixará de ser punto de destino dos seus emigrantes.
No que atinxe á República Arxentina e Brasil, e segundo os datos deste
padrón (seis emigrantes na primeira e cinco no segundo), non semella que
o comportamento emigratorio desta parroquia poida permitirnos falar dunha
especialización a favor dun destes países, como si veremos que acontece nalgunha
das restantes parroquias de Salceda de Caselas.
Se temos en conta que en 1868 polo menos seis dos emigrantes de Parderrubias
se encontraban en Sevilla, mentres que vinte anos despois só dous
veciños fican na dita cidade, podería argumentarse que a atracción andaluza
comezara a desaparecer. Só dous emigrantes ían en Portugal, clara mostra de
que a emigración exterior desta parroquia buscaba terras americanas contra os
anos oitenta do século xix.
Fronte á situación de escasa emigración americana que detectamos nas
tres parroquias xa comentadas, encontrámonos coa situación inversa nas catro
freguesías restantes. Mais, pola súa vez, aparecen diferenzas significativas entre
elas. Por unha banda, estarían Entenza e A Picoña, pois en ambas as parroquias
deixábase sentir o forte peso da emigración orientada a Portugal a carón
dunha emigración ultramarina vigorosa. Mentres que, por outra banda, nos
6. No caso de Budiño atopámonos cun emigrante en Brasil e outro en Uruguai, mentres que os
tres emigrantes americanos de Soutelo se repartían entre Arxentina, Brasil e Cuba.
[ ESTUDOS MIGRATORIOS. Revista Galega de Análise das Migracións, Vol. I, Núm. 2, 2008 (103-129) ]