Baixar aquí o pdf - Consello da Cultura Galega

Julio Rafael Pereira Bernárdez
Cadro 7. Destinos dos ausentes de Salceda de Caselas en 1887
Parroquia Galicia % España % Portugal % América % Ignorado %
Budiño 14 66,6 5 23,8 2 9,5
Entenza 8 10,9 2 2,7 26 35,6 33 45,2 4 5,4
Parderrubias 34 66,6 2 3,9 2 3,9 13 25,4
Picoña, A 4 8,5 13 27,6 28 59,5 2 4,2
Salceda 25 18,9 1 0,7 6 4,5 99 75,0 1 0,7
San Xurxo 6 16,6 1 2,7 1 2,7 26 72,2 2 5,5
Soutelo 18 62,0 8 27,5 3 10,3
Municipio 109 28,0 6 1,5 61 15,6 204 54,4 9 2,3
Máis da metade do total de ausentes de Salceda de Caselas estaban instalados
en terras americanas nesta altura, concretamente o 54,4%. Pero os habitantes
deste concello pontevedrés seguían a dirixirse a Portugal, que aínda
absorbía o 15,6% do total de emigrantes. Pola contra, as cidades españolas
(concretamente Burgos, Madrid e Sevilla) só lograban atraer un 1,5%. No que
respecta ao caso portugués, o desprazamento a prol da emigración ultramarina
non estaría aínda culminado en Salceda de Caselas, cando menos nalgunhas
das parroquias. Con todo, trece anos máis tarde a emigración a Portugal deixou
de ser unha opción relevante para os habitantes de Salceda de Caselas. Finalmente,
un 28% dos ausentes desprazárase cara a outras localidades galegas.
No que atinxe á emigración ultramarina, é evidente que Arxentina e
Brasil monopolizaban practicamente o fluxo migratorio de Salceda de Caselas,
pois entre os dous reunían o 95,1% do total de emigrados establecidos en
América, mentres que os outros destinos americanos tiñan unha presenza
testemuñal. Esta orientación maioritaria do fluxo migratorio americano en
dirección a Brasil e Arxentina concorda en trazos xerais co modelo migratorio
imperante na provincia de Pontevedra nesta época. 5 Con todo, no caso de
Salceda dábase un meirande equilibrio entre os destinos suramericanos de
carácter maioritario, malia que cunha lixeira vantaxe a favor de Brasil.
Aínda que de moi diferente natureza á emigración transoceánica, tamén tiña
lugar en Salceda unha importante saída de persoas que se dirixían a outras localidades
galegas. Case a totalidade das persoas que se trasladaban a outros concellos
galegos facíano dentro da provincia de Pontevedra e só dúas persoas se
radicaron nas cidades da Coruña e Ferrol. As 107 persoas restantes repartíanse
entre 17 municipios pontevedreses, todos eles pertencentes á súa metade sur,
5. Entre 1885 e 1895, os emigrantes desta provincia dirixíanse nun 53% dos casos a Arxentina,
outro 24% facíao a Brasil, mentres que a Cuba e Uruguai se trasladaba o 16% e o 3%, respectivamente,
dos emigrantes pontevedreses (Eiras 1992: 193).
[ ESTUDOS MIGRATORIOS. Revista Galega de Análise das Migracións, Vol. I, Núm. 2, 2008 (103-129) ]