Baixar aquí o pdf - Consello da Cultura Galega

[ ESTUDOS MIGRATORIOS. Revista Galega de Análise das Migracións, Vol. I, Núm. 2, 2008 (7-29) ]
Os galegos no Río de Xaneiro
nadas de Galicia, como poden ser concellos e parroquias cun representativo
número de emigrantes e tamén como está inmersa en determinados sectores
da economía carioca. A ocupación laboral dos emigrantes, o recoñecemento
dos apelidos e o concello ou a parroquia de orixe son datos que axudan na
busca de redes familiares e cadeas migratorias que se foron concretando co
decorrer dos anos.
1. TIPOLOXÍA DOS GALEGOS EN RÍO DE XANEIRO
1.1. O ano de chegada
Entre os anos 1880 e 1930 chegaron ao Brasil máis de 500 mil emigrantes
españois. 3 O período coincide coa emigración subvencionada cara ao Estado
de São Paulo, cando os grandes facendeiros necesitaban de brazos para
traballar nos labores do café. A pesar de que a emigración dirixida foi a de
maior relevancia, a chegada de milleiros de galegos que emigraron por conta
propia tamén tivo un peso significativo en varias cidades brasileiras como
Santos, Salvador de Baía e Río de Xaneiro. A chamada emigración espontánea
coincidiu coa emigración dirixida, xa que a maior concentración de galegos
chegou ao Brasil na fin do século xix e comezos do século xx.
O ano de chegada é un dos factores máis importantes para o estudo da
emigración galega en Río de Xaneiro. A través deste dato podemos descubrir
cales foron os emigrantes máis antigos e se realmente existiron varias cadeas
humanas que perduraron no tempo. A data de chegada máis antiga nas fichas
consulares consta do ano 1877. Despois dese ano tan só 57 galegos chegaron
no século xix. Os períodos máis importantes foron entre 1920 e 1929, co
32,2% das fichas (aproximadamente 550 fichas consulares das 1982 recollidas),
seguido polos anos 1910-1919, co 24,5% do total. Os anos máis significativos
foron os de 1913 e 1928, dúas décadas en que o Brasil vivía momentos
de expansión económica coa cultura cafealeira. Os trienios 1910-1913 e 1926-
1929 presentan os índices máis elevados, o 16% e o 21%, respectivamente.
O período do século xx en que menos galegos se rexistraron foi entre 1917 e
1919, aínda que o descenso xa comezara en 1914, no inicio da Primeira Guerra
Mundial. Os anos posteriores a 1929 tamén constatan un significativo descenso
debido á crise do 29, que arruinou a economía cafeteira, nun momento
3. Cifra extraída da Revista de Imigração e Colonização, ano V, n.º 3, setembro de 1944. Desde
1884 ata 1939 contabilízanse 581 718 españois no Brasil.