Baixar aquí o pdf - Consello da Cultura Galega

Cambio e continuidade migratoria: de Salceda de Caselas a América (1861–1920)
Cadro 5. Destinos dos emigrantes de Salceda de Caselas en 1868
Parroquia Portugal Sevilla Brasil A Habana Bos Aires Montevideo Ausentes
Budiño 15
Entenza 8
Parderrubias 3 6 1 1 8
Picoña, A 8 1 4 23
San Xurxo 1 1
Salceda 1 1 2 20
Soutelo 4
Municipio 12 8 1 1 6 1 79
reflicten algunhas tendencias. En primeiro lugar, aparece unha notable diversidade
de destinos, que tamén se manifesta en cada unha das parroquias, polo
menos daquelas para as que temos información axeitada (Parderrubias, A Picoña
e Salceda). Este fenómeno de pluralidade de destinos susténtase na coexistencia
de dúas grandes correntes emigratorias. Dunha banda, unha corrente
intrapeninsular con dous focos de atracción diferenciados: Portugal 3 e Sevilla.
Estas dúas correntes eran as de maior raizame nesta altura no concello e cadran
perfectamente co xa sinalado por González Lopo (1989: 142-48) a partir da
análise de documentación notarial na bisbarra tudense ao longo da segunda
metade do século xviii. Con todo, xa daquela o destino americano tendía a
incrementar a súa presenza de xeito significativo.
Fronte a esa dupla corrente intrapeninsular, o padrón de 1868 reflicte
tamén a existencia dunha corrente migratoria ultramarina con diversos destinos:
Arxentina, Brasil, Cuba e Uruguai. Destinos americanos que poden ser
considerados como os típicos da emigración galega, tal como se constatou
para os anos do século xix (1885-95) nos que se conta con información estatística
axeitada (Vázquez González 2000: 417-25).
Esta coexistencia de destinos americanos e peninsulares era ben normal no
panorama emigratorio galego da segunda metade do século xix. Pero a corrente
americana rematará por erixirse na predominante e provocará a desaparición
da de carácter intrapeninsular, agás no que se refire a Portugal, pois este país
logrará manterse como un destino moi minoritario ata os primeiros anos do
século xx. Desgraciadamente, non temos datos abondos para poder situar cronoloxicamente
o nacemento da corrente americana, é dicir, non sabemos se os
emigrantes que na altura de 1868 residen na América son os pioneiros daquel
fluxo ou se, pola contra, seguiron os pasos doutros iniciadores anteriores.
3. Lisboa sería a urbe que lograba atraer a maior parte dos emigrantes en cuestión, pois nela
atopábanse once deles, mentres que o restante se encontraría na norteña Porto.
[ ESTUDOS MIGRATORIOS. Revista Galega de Análise das Migracións, Vol. I, Núm. 2, 2008 (103-129) ] 0