Orden social e loucura en Galicia - Repositorio Institucional da USC ...

a ser: “aquel que dá voz” ao que “carece dela”. Ao engadir os compoñentes “postmodernos” antes
analizados xorden as “narrativas” 380 dende cada individualidade, e dende cada cultura. Este imaxinario
de compromiso coa diferenza, co que sofre, co oprimido ao que dar voz é unha das claves de identidade
da antropoloxía médica 381 .
A antropoloxía médica aplicada: antropoloxía do sistema médico global.
Nos anos oitenta os antropólogos da medicina colaboran con organizacións internacionais e grandes
empresas como “tradutores culturais”. Os antropólogos da medicina definen a súa posición para
solucionar problemas de comprensión entre sistemas médicos en conflito nunha sociedade planetaria.
Xorde así a denominada Antropoloxía Médica aplicada 382 A antropoloxía aplicada en xeral defínese co
uso de “datos, perspectivas, teoría e métodos antropolóxicos para identificar, avaliar e resolver
problemas sociais” 383 : Nos Estados Unidos e Inglaterra os antropólogos “aplicados” son os “empregados
por axencias ou organizacións involucradas en inducir cambios en pro do benestar humano” 384 .
A antropolóxica médica aplicada 385 desenvolveuse inicialmente en EEUU, Canadá e varios países de
Latinoamérica. “Colaboraban” medicina e antropoloxía 386 no despregamento de programas de saúde
comunitaria entre minorías étnicas e culturais. O obxectivo era usar o coñecemento do local e cultural
para aplicar con sentido os coñecementos da biomedicina 387 . Un exemplo perfecto sería o “Manual” para
médicos e enfermeiros escrito por Geri-Ann Galanti 388 . Neste libro explícase como promover a
“comprensión” médica nun Hospital occidental cando os pacientes proveñen de culturas diferentes,
especialmente latinas.
No imaxinario propio da antropoloxía médica este elemento de pragmatismo e utilidade está sempre
presente. Serve ademais como contrapeso crítico para lexitimar, dende a ausencia de utilidade achacada
ás outras perspectivas, a necesidade incuestionada dos estudios de antropoloxía. É a observación global
ofrecida dende a forma cultura.
A Antropoloxía médica en España e Galicia.
Jesús M. de Miguel (sociólogo español) e Michael Kenny (antropólogo británico) editan en 1980 en
España unha recompilación de artigos co título: Antropoloxía médica en España 389 . Os principais
autores españois (Miguel, Comelles, Prat, Puxadas, Esteva Fabregat, Lisón Tolosana 390 ) e non españois,
380 A bibliografía dende unha perspectiva centrada na narratividade na antropoloxía médica é extensa, véxase bibliografía; na obra de Mattingly
(1998) o subtítulo do libro expresa ben a idea central desta perspectiva: a estrutura narrativa da experiencia.
381 Un bo exemplo sería esta declaración de intencións dun sociólogo británico no capítulo inicial do libro que edita sobre biografías de
enfermos: "The need to understand illness in terms of the patient 's own interpretation of its onset, the course of its progress and the potential of
the treatment for the condition" (Radley 1993: 1).
382 Véxase Kottak 1996, Bennet 1996, Cadenas2005; Scheper-Hughes 1990, e Comelles-Hernáez 1993.
383 Kottak 1996.
384 Bennet 1996: 23-53. Nótese o elemento ético usado, xa analizado anteriormente. Por antropoloxía aplicada enténdese non só investigan
senón cando realizan "funcións prácticas, xa sexa como responsables directos ou indirectos da aplicación de medidas de intervención en
problemas sociais, en ámbitos relacionados coa aplicación práctica de coñecementos e métodos antropolóxicos". Cadenas 2005 Ramos 2005:
13: 9.
385 Véxase Scheper-Hughes- Lock 1990: 189-197.
386 Comelles-Hernáez 1993
387 En China la Revolución utilizo os denominados "Médicos da píe" cunha formación rápida mixta entre os Medicina Tradicional China e
Biomedicina nunha aplicación pragmática similar con anterioridade: Unschuld (1985, 1987, 1998), Hammer (1990) Harre, e sobre todo o
manual The Revolutionary Health Commity of Hunan Province 1977.
388 Galanti 1991. Especificamente escrito con casos de hospitais en EEUU onde a autora é enfermeira. Navajos ou Latinos supoñen un reto para
o facultativo. Coa antropoloxía a comprensión coa biomedicina mellorará supostamente.
389 Kenny-Miguel 1980.
390 Véxase bibliografía de cada autor.
~ 96 ~