Orden social e loucura en Galicia - Repositorio Institucional da USC ...

usca de trazos de evolución e leis causais. Unha cultura está para Steward 323 nun proceso de retro
alimentación coa súa historia e o seu contorno. Moitos dos seus discípulos participaron no Proxecto
Puerto Rico, e tiveron influencia na creación da semántica da antropoloxía: Eric Wolf 324 1923-1999),
Roy Rappaport 325 (1926-1997) ou Marvin Harris 326 (1927-2001) por citar só algúns. Todos podense
encadrar nunha corrente centrada nos estudios da cultura dende unha perspectiva materialista, histórica e
comprometida politicamente,a denominada Political Economy 327 . Obviando as súas diferenzas, a
antropoloxía aquí é o estudo detallado da historia de cada pobo na súa interrelación cos outros pobos e
en permanente diálogo co medio ecolóxico.
A antropoloxía tras os anos 60: cultura, poder, e narratividade.
Tralos anos sesenta cuestiónase toda a formulación da antropoloxía como ciencia. Critícase a
relación da antropoloxía co colonialismo 328 ou o machismo 329 . Poñendo en dúbida a propia autoridade
antropolóxica e o método de observación participación. A finais dos oitenta, a obra de James Clifford e
George E. Marcus 330 cuestionala autoridade etnográfica: a mirada do antropólogo non ten obxectividade
científica senón só unha imposición de poder. Na mesma liña, a obra de Paul Rabinow 331 desmitifica o
método de observación participante ao desvelar os detalles da construción narrativa. A corrente
autodenominada postmoderna serve de cuestionamiento das prácticas clásicas da antropoloxía como
ciencia, renovando e enriquecendo a súa semántica. Clifford Geertz (1988) acuña a denominación
Antropología postmoderna 332 para referirse a ese cuestionamiento do poder e da propia postura científica
da antropoloxía. Apuntan a necesidade de poñer atención nas narracións dos suxeitos estudados,
respectando os seus tempos e categorías 333 .
A antropoloxía na sociedade non primitiva: cultura campesiña en sociedades
industrializadas e antropoloxía urbana.
A Antropoloxía especializouse como disciplina científica, con departamentos nas universidades, ao
diferenciarse da socioloxía e estudar culturas ou sociedades non industrializadas. Aínda que os estudios
con métodos cualitativos e observación participante realizaronse dende sempre en culturas
industrializadas 334 , tras as críticas sinaladas dos anos 80 e a difusión global do sistema sociedade, os
323 Steward 1938, 1969, 1977.
324 Wolf 1982 demostra en profundo detalle o entrelazado global dende a Idade Media dos pobos non europeos, inmersos en procesos globais
como a trata de escravos ou a colonización dos diferentes continentes. A súa reflexión sobre o concepto de cultura (Wolf 2004 (1984) despexa
dúbidas sobre a validez científica das súas formulacións. As mesmas conclusións podense sacar, como veremos, para unha socioloxía da EMG
en Galicia
325 Rappaport 1968 explica como unha tradición cultural explicase en función dunha perfecta adaptación aos cambios estacionais dun nicho
ecolóxico: os rituais e crenzas aseguranse de manter no tempo esas adaptacións. Na súa obra máis teórica extrapola as súas formulacións
(Rappaport 1979).
326 Harris 1989, 1998 difundiu o materialismo cultural como base da antropoloxía: cada cultura adáptase e responde ás posibilidades do seu
nicho ecolóxico material: as vacas na India ou o coche nos EE.UU.
327 Roseberry 2004.
328 Asade 1973, ou a obra xa citada de Eric Wolf 1982.
329 A antropoloxía cambiou a súa mirada dende a categoría de xénero, non nos detemos aquí pero pode verse: Thuren 1993 pola súa análise do
concepto de poder, ou as obras de Harris-Young 1979, e Moore 1991 como os clásicos na semántica da antropoloxía e o feminismo, e as obras
de Wolf 1992, Lerner 1990 ou Puleo 1992 dende unhas perspectivas máis teóricas.
330 Clifford-Marcus 1986.
331 Rabinow 1977 ou tamén Clifford 1990 onde cuestionase a figura dos cadernos de campo de B. Malinowski.
332 Na mesma liña véxase: Carrithers 1990, Coombe 1991, Crapanzano 1986, Denzin 1995, Harris 1998, Johnnsen 1992, White 1985 e Young
1981.
333 Analizaremos con máis detalle esta corrente polas súas contribucións no estudo dos sistemas médicos, pero poden entenderse as
formulacións da narratividade e as súas aportacións á semántica antropolóxica en: Carrithers 1990, Josselson-Lieblich 1993-1996, Gagnon
1993, ou Lieblich-Tuval 1998.
334 Wolf 2004.
~ 90 ~