Orden social e loucura en Galicia - Repositorio Institucional da USC ...

civilizado) 270 . O concepto de cultura permitiu así elaborar unha representación social na que podese
observala sociedade. Nas sociedades máis simples “non existe” 271 , e polo tanto represéntanse o mundo
observado como realidade natural. Coa creación deste concepto, só posible unha vez relativizada a
forma social da propia Europa 272 indícase o xurdimento dunha sociedade do mundo e a súa semántica 273 .
O concepto de cultura é así a matriz onde a semántica social da antropoloxía nace.
Sociedade.
O concepto sociedade 274 constrúese socialmente sobre esta mesma semántica, e máis ou menos na
mesma época histórica. Sociedad ten a súa orixe na idea de unión entre individuos. A súa orixe
etimolóxica ven do latín: societas, unha amigable asociación con outros, coa connotación de
camaradaría, compañía, socio nun negocio ou asociado 275 . A súa semántica leva consigo un sentido de
unión entre membros que comparte algo: un lugar, un mesmo obxectivo ou características.
A socioloxía como ciencia, como parte do subsistema social da ciencia, comeza a aparecer cando a
expansión colonial das sociedades europeas cuestiona precisamente a simplicidade da idea de sociedade.
As obras dos primeiros sociólogos do século XIX pretenden comprender a sociedade precisamente
cando comeza a deixar de ser observable como “realidade ontolóxica”, de aí que queiran ser os seus
“sanadores” 276 . Ante a crecente complexidade, a socioloxía achega ao sistema social descricións do
cambio para controlalo. Este imaxinario alimenta os inicios da socioloxía.
Imos agora a seguir a historia da semántica dos dous conceptos (cultura e sociedade) por separado.
Partimos polo tanto dunha tese implícita na descrición que segue. Asumimos que a antropoloxía
diferenciouse como disciplina académica en torno ao concepto de cultura, xerando unha metodoloxía
específica (o traballo de campo e a observación participante) como os seus sinais de identidade. A
primeira parte deste capítulo (3.A.) percorre a complexidade cultural do sistema sociedade
contemporáneo descrita na Antropoloxía. A Socioloxía, manteremos a continuación (3.B.), diferénciase
como disciplina científica entorno ao concepto de sociedade, cunha metodoloxía específica (as
correlacións estatísticas e a enquisa principalmente). Unha vez percorrida a historia das dúas disciplinas,
analizadas as súas distincións, conceptos e imaxinarios cos que emerxen, remataremos este capítulo. Só
entón, daremos paso á segunda parte desta investigación, aplicando a socioloxía médica da EMG
constuida nestas liñas, aos nosos datos en Galicia.
270 Kuper 2001;
271 Recórdese a teoría o punto cego xa tratada.
272 O extremo radical deste desenvolvemento ao longo do tempo sería o que Gustavo Bueno sinala como o mito da cultura que grazas aos
medios de comunicación de masas converteuse a cultura nun lugar baleiro onde adormecer a pobo. Bueno(1996) céntrase na análise na orixe do
concepto na antropoloxía, para seguir despois cunha analítica do desenvolvemento e universalización do mito.
273 "... a cultura é unha comparación... A cultura é unha perspectiva para a observación da observación" Luhmann 1999 (1995): 212.
274 "O concepto de sociedade debe formarse auto loxicamente. Tense que conter en si mesmo en si mesmo" Luhmann 1998 (1992): O
concepto de sociedade, 68-69. Véxase tamén: Chingola 2001.
275 Enciclopedia Británica, Chingola 2001.
276 Pénsese nos compoñentes de reformismo moral das obras do positivismo sociolóxico do século XIX: Comte en 1852 co seu Curso de
filosofía positiva, ou o industrialismo como catecismo de Saint-S i m o n, ou o mesmo Durkheim.
~ 85 ~