Orden social e loucura en Galicia - Repositorio Institucional da USC ...

Capítulo 3. A ciencia da sociedade:
socioloxía médica.
A socioloxía médica, en coherencia coas teses luhmanianas, é a sub especialidade da
3
Ciencia da sociedade que xera descricións do sistema médico no marco da sociedade
complexa, pluricontextuRal e funcionalmente diferenciada. Pertence ao campo da socioloxía médica
toda descrición parcial ou total do sistema médico dende unha perspectiva sociolóxica. A socioloxía
médica produce pois descricións do funcionamento do sistema médico para o sistema social. Ten polo
tanto como función xerar expectativas sociais ao describir a medicina. As súas descricións non son
necesariamente dende o punto de vista do sistema médica sanitario, pois ao formar parte do subsistema
da ciencia, a socioloxía médica ten pretensións de obxectividade.
A socioloxía médica estuda en consecuencia a interdependencia dos distintos subsistemas parciais
na consecución do mantemento da saúde, a comprensión da enfermidade e a loita contra a dor. De aí que
as descricións do sociólogo poidanlle parecer irrelevantes, absurdas ao médico, ou mesmo consideraas
como unha intromisión na súa práctica clínica. O médico miraas como irrelevantes porque achegan
datos sobre as dependencias do galeno cos medios de comunicación de masas, ou co sistema educativo,
ou co sistema económico ou político. As decisións que o médico toma na súa práctica clínica diaria non
as intúe como económicas, políticas ou educativas senón que, como médico, imaxinaas absolutamente
“médicas”. Ás veces o clínico ve irrelevantes as descricións do sociólogo ao describir este a evolución
no tempo da concepción médica das enfermidades e mostrar así a dependencia do clínico coa
comunicación social. Para o médico a enfermidade sempre será unha “entidade” invariable no tempo,
lonxe de depender das súas diferentes definicións sociais ao longo do tempo. Pero sobre todo os médicos
ven á socioloxía médica como unha intromisión, pois desvela as redes do poder que a medicina adquiriu
nas sociedades pluricontextuRales. Como todo subsistema parcial o sistema médico observa o seu
contorno coa súa distinción, e considera como intromisión na súa función social calquera inxerencia non
médica. En definitiva, a socioloxía médica non é medicina, o cal non elimina as consecuencias médicas
das descricións sociolóxicas.
Dende un punto de vista sociolóxico, o sistema médico ofrece un lugar privilexiado de observación
da sociedade pola interrelación que, na observación médica prodúcese, entre os sistemas orgánicos, os
sistemas psíquicos e os sistemas sociais. Unha enfermidade, dende un punto de vista médico, é un “mal
funcionamento” do sistema orgánico (corpo) ou psíquico (amente), pero só chega a el como médico na
medida en que un sistema psíquico (o enfermo, un familiar, o policía ou el mesmo) comunica
socialmente esa enfermidade ao “tomar conciencia” dela e recoñecer a súa presenza. A súa identidade
como médico é tamén unha construción social. Dado que a enfermidade é parte da comunicación é
~ 81 ~