Orden social e loucura en Galicia - Repositorio Institucional da USC ...

psicoloxía. Imos describir de forma concisa a complexidade da historia dun dos sistemas de clasificación
internacional dominantes para as enfermidades mentais: o Manual de Diagnóstico Estatístico (DSM)
para as EM da Asociación Americana de Psiquiatría (APA). A historia deste manual é un bo exemplo da
complexidade do funcionamento da semántica da psiquiatría no sistema sociedade do presente.
A Clasificación Internacional das Enfermidades (CIE) 207 da Organización Mundial da Saúde (OMS)
xorde en 1948 tras a constitución da Organización das Nacións Unidas. A OMS recolle así na súa sexta
edición a tradición da “Lista de causas de morte” do Instituto Internacional de Estatística en 1893 208 e
inclúe por primeira vez os Trastornos mentais. A CIE baixo a dirección da OMS incluíu non só a
mortalidade senón estatísticas de morbilidade en, ata o presente, a súa décima versión (CIE-10 209 ).
Pouco a pouco foron aparecendo clasificacións de enfermidades en cada país 210 , pero a clasificación
elaborada nos anos cincuenta nos Estados Unidos para as Enfermidades Mentais, a diferencia doutras
taxonomías locais, tivo gran éxito de difusión no sistema sociedade.
O DSM na súa primeira versión (DSM-I) aparece para xerar unha clasificación dos trastornos
mentais consensuada. O escaso acordo entre os profesionais da psiquiatría, tanto sobre qué contidos
incluír, como sobre o método para detectalos e incluilos esixía unha posta en común para o diagnóstico
diferencial. Co DSM xúntanse diferentes iniciativas nos EEUU: o instituto nacional de estatística quería
incluír datos sobre trastornos mentais no seu censo, e o exército americano levaba traballando nunha
clasificación ampla destes trastornos dende a Segunda Guerra Mundial 211 . Finalmente, e cunha
orientación inicial predominantemente psicoanalítica a APA e a New York Academy of Medicine
comezaron nos anos cincuenta un traballo conxunto para a elaboración dunha nomenclatura dos
pacientes con enfermidades psiquiátricas graves e neurolóxicas aceptable para todo o país. En 1952
aparece a primeira edición, DSM-I, como unha variante do CIE-6 especificamente para as enfermidades
mentais. Dende entón apareceron outras tres edicións con revisións consecutivas, estando hoxe en día en
uso o DSM-IV-TR 212 . O inicial predominio da psicanálise no DSM-I foi pouco a pouco substituído nas
edicións seguintes por un eminente predominio dunha psiquiatría bioloxicista, con concecións a unha
psiquiatría máis social ou cultural nuns eixos escasamente usados na práctica clínica.
207 Del inglés ICD (International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems). Con esta taxonomía clasifícanse as
enfermidades cuns códigos para uso dos médicos nos seus estudios e historia clínicas. Orenéanse nunha ampla variedade de signos, síntomas,
achados anormais, denuncias, circunstancias sociais, causas externas... Cada condición ten asignada unha categoría e un código de ata seis
carácteres de lonxitude en formato de X00.00. Cada grupo de enfermidades dun mesmo tipo ten códigos similares: por exemplo, o G00-G99
úsase para as Enfermidades do sistema nervioso e o F00-F99 para os Trastornos mentais e do comportamento.
208 Como noutras disciplinas o sistema social emerxente do século XVIII apuntala os primeiros pasos nas taxonomías médicas, con Linneo
(1701-1778), W. Cullen (1710-1790) e F.B Lacroix, Sauvage (1706-1777). Pero é no século XIX en Inglaterra e Francia inicialmente, e
posteriormente en conferencias internacionais ata a aparición da OMS, cando o interese por unha clasificación internacional das enfermidades e
das causas de morte cristaliza en institucións concretas. J Graunt e W. Farr (1807-1883). Instigasen reunións internacionais do congreso
internacional de Estatística primeiro e do Instituto Internacional de Estatística despois. Para a historia do CIE e o DSM sigo os datos achegados
por: Shorter 1997; Martínez Hernáez 2000; Kleinmann 1996; OMS 1996; Kutchen-Kirk 1997.
209 A CIE-10 foi desenvolvida en 1992. A OMS publica actualizacións anuais e cambios maiores cada tres anos
210 Australia introduciu a súa primeira edición, a «CIE-10-AM» en 1998; Canadá no 2000 a «CIE-10-CA». Temos un elemento máis a ter en
conta na complexidade que describirmos.
211 As Síndromes de Estrés Post traumático e outras doenzas que afectaban as diferentes institucións para discriminar no recrutamento e o
traballo posterior con veteranos de guerra. Para unha análise da influencia na psiquiatría dos diferentes enfrontamentos bélicos e do exército
véxase: Bobes-Bousoño 2000.
212 APA 1987, 1992, 1996, 1999, 2007.
~ 68 ~