Orden social e loucura en Galicia - Repositorio Institucional da USC ...

de Masas e o sistema educativo. Cada comunicación científica produce algo novo que convertese na
base da comunicación subseguinte ou abandónase e comunicase como non verdadeira. O sentido da
investigación científica é a produción de coñecemento sempre novidoso.
As ciencias 126 nacen da necesidade social de comunicar sobre a semántica do sistema social, facendo
máis probable a súa continuidade no tempo. Ningunha ciencia pode considerarse libre de contidos
sociais, pois son por definición produtos da propia comunicación social. Luhmann non afirma a absoluta
relatividade social do coñecemento, nada máis lonxe da súa intención. O que Luhmann afirma é que
para facer un gran descubrimento, digamos, en Física, e que poidase observa no mundo físico, é tamén
necesario que sexa viable socialmente. O sistema ciencia, e a verdade como medio de comunicación,
diferenciáronse para facelo posible. O home non coñece 127 , é a sociedade a que xera coñecementos. Os
sistemas psíquicos están pechados sobre si mesmo na conciencia e os pensamentos, só son comunicados
nun sistema social.
A socioloxía: a ciencia do sistema social.
Se a ciencia é un sistema parcial da sociedade funcionalmente diferenciada, a socioloxía é á súa vez
un sistema parcial diferenciado ao interior da ciencia. Pero dada a crise que sinalamos reiteradamente
como propia desta ciencia da sociedade, Luhmann afina un pouco máis para na descrición do labor da
socioloxía. Porque o sistema sociedade ten as súas propias auto observacions e auto descricións que
compiten coa socioloxía, especialmente dende a aparición dos medios de comunicación de masas como
sistema independente.
O sistema social tal e como o describimos é omniabarcante, inclúe tódalas comunicacións con
sentido a nivel global, planetario: “Unha pluralidade de sociedades só sería pensable se non houbese
enlace comunicativo ningún entre elas” 128 . É dicir, inclúe no nivel terráqueo tódalas comunicacións
simultáneas que os medios de difusión fixeron posibles en tempo real. A sociedade omniabarcardora non
pode observarse dende fóra, é un “caso extremo de observación policontextuRal” 129 . Non existe
observación externa para corrixir, nin ten polo tanto esencia. A sociedade inclúe todas e só as
comunicacións, que constitúen a autopóiesis permanente do sistema. Pero, ¿que son entón as
autobservaciones e auto descricións do sistema sociedade funcionalmente diferenciado? Son
“construcións imaxinarias da unidade do sistema que posibilitan a comunicación da sociedade (aínda
que non con ela senón sobre ela)” 130 . Luhmann entende que estas mesmas autodescripcións do sistema
evolucionaron co propio sistema, diferenciadose de funcións. Imos ver cales describe Luhmann na súa
obra cumio: A sociedade da sociedade 131 .
A tradición europea describiu a sociedade segmentada baseándose na ontoloxía e na metafísica,
despois baseándose na ética e na política, e ultimamente predominou, coa diferenciación por funcións, a
auto descrición económica. Luhmann entende que, como vimos, por principio, non é posible unha
126 "A relixión é un proxecto de sincronización imaxinaria. A ciencia é un proxecto de sincronización simbólica" Ibañez 1994: 24. De aí que
poidase afirmar nun sentido pleno que a ciencia e a relixión, dende un punto de vista sociolóxico, son equivalentes funcionais.
127 Luhmann 1996 (1990) 17.
128 Luhmann 2007 (1997): 55.
129 Luhmann 2007 (1997): 63.
130 Luhmann 2007 (1997): 687.
131 Luhmann 2007 (1997).
~ 50 ~