Orden social e loucura en Galicia - Repositorio Institucional da USC ...

Cada sistema parcial traballa esquecéndose dos restantes, e observa os restantes dende a súa propia
función. Por exemplo, para o sistema económico as decisións políticas son interpretadas en clave
monetaria. Por iso aínda que teñen moitas cousas en común, cada sistema parcial é diferente aos
restantes. Cada sistema funciona cun código binario propio que non acepta as distincións dos restantes
sistemas parciais; así, unha decisión educativa non pode ser entendida polo sistema económico, aínda
que os diferentes códigos se poidan tolerar entre si.
Luhmann introduce aquí un concepto fundamental: a policontextuRalidad. Escribimos con “R”, para
deixar clara a diferenza con outra palabra moi similar en castelán: contextual. Este concepto esta tomado
da lóxica polivalente de G. Günter 118 e alude ao feito da existencia de moitos códigos con validez
simultanea aínda que se rexeiten entre si. ContextuRal vén da unión de fragmentos de teas diferentes
integrandos nunha unidade na que cada pequeno anaco é diferente dos restantes. Na sociedade
diferenciada por funcións non existe unha xerarquización das funcións, a desigualdade que apuntabamos
xa non se basea na xerarquía, como nos estratos ou segmentos dos sistemas anteriores. Tódolos
subsistemas desenvolven elementos esenciais para o sistema social, pero ningún é dominante. Non hai
vértices, nin centro, nin periferia: hai contextuRalidad. Por iso é imposible unha descrición da sociedade,
a sociedade non pode ofrecerse a si mesma unha descrición da súa complexidade, pois cada sistema vai
o que vai, dende a observación propiciada pola súa función. Cada sistema parcial ve e define os seus
propios problemas, vendo os problemas dos outros sistemas dende o seu código ou operación. Por
exemplo, dende o punto de vista económico os problemas sanitarios soluciónanse con máis prestacións
económicas, e dende o punto de vista médica os problemas económicos encerran unicamente
desigualdades de recursos que dan lugar a enfermidades.
Luhmann denomina prestación á observación que un sistema parcial realiza doutro sistema parcial
diferente, por exemplo as observacións políticas sobre a economía, ou as alusións médicas á política.
Aínda que existe independencia sistémica, entre eles dáse interdependencia e co-evolución. Cada
subsistema ten en conta as prestacións dos outros, pero interpretándoas internamente de acordoco seu
código e función. Un mesmo acontecemento, poñamos un nacemento, pode ser interpretado de diferente
modo por cada subsistema, xerando prestacións entrelazadas. O nacemento dun bebé nunha sociedade
con natalidade baixa, sendo esta unha observación xerada polo sistema ciencia, xera unha prestación
económica dirixida dende o sistema político, e interpretada de moi diferente xeito segundo as diversas
“familias” e relixións. Como podemos observar, a complexidade está sempre presente, sen unha única
posición que poida describir a “totalidade” da sociedade.
Cada sistema parcial, salvo excepcións, pode reflexionar e polo tanto auto observarse. A pedagoxía
sería así a auto descrición do sistema parcial educativo. Para reproducirse e manterse no
desenvolvemento da súa función cada sistema parcial debe cumprila súa función, xerar prestacións e
reflexionar sobre si mesmo. O sistema sociedade diferenciado por funcións é mundial e omniabarcante,
as distincións territoriais non teñen sentido para o desenvolvemento de cada unha das funcións dos
118 Véxase: Günter 1979.
~ 46 ~