Orden social e loucura en Galicia - Repositorio Institucional da USC ...

Os sistemas sociais funcionan para non ter variacións. Teñen mecanismos internos para evitar a
variación. Pero a variación, dado que o sistema diferenciase do contorno pero este está sempre aí,
sempre aparece de novo. E unha vez que aparece unha variación o sistema ha de elixir: elixir a variación
ou ignorala, se pode. A selección é o segundo mecanismo da evolución.
A selección é elección, ou non, dunha variación. Os mecanismos de selección dos sistemas sociais
son mecanismos por suposto comunicativos. Unha selección implica fomentar unhas comunicacións, ou
outras, no futuro. Son os medios de comunicación simbolicamente xeneralizados. Mediante os códigos
os propios sistemas fomentan unhas comunicacións e non outras. Son mediadores na selección,
introducen e seleccionan unha variación sen saber as consecuencias. Luhmann sinala que “o mecanismo
de selección primario de tódalas sociedades atopase na diferenciación entre sistemas de interacción e
sistemas da sociedade” 104 .
Os mecanismos da evolución inclúen a estabilización da variación seleccionada, xerando así unha
estrutura social diferenciada. “Non hai causas unívocas para ningunha das adquisicións evolutivas” 105 .
Estabilización só implica que ante unha variación seleccionada se diferencia ao interior do sistema unha
nova forma de xerar comunicacións. É dicir, o círculo evolutivo ábrese de novo ao cambio, á
transformación do sistema.
Diferenciación social: tipos.
Os sistemas sociais, afirma Luhmann, diferéncianse internamente na súa evolución para cumprir a
súa función. A evolución social é a evolución da diferenciación social. Luhmann entende que a
diferenciación xera primeiro sistemas e, posteriormente, ao aumentar a complexidade, aparecen os
subsistemas: sistemas parciais internos ao sistema cumprindo funcións específicas. Por exemplo, a
familia aparece como subsistema cunha función específica. Imos deternos un momento nos trazos que
Luhmann atribúe ao sistema familia como un sistema de interacción.
O sistema familia, dende unha perspectiva sociolóxica, é unha forma de interacción coa función de
incluír a persoa enteira dos participantes na comunicación 106 . Tódolos aspectos dos participantes do
sistema familia son entón relevantes para a comunicación familiar. É o único sistema parcial no que as
persoas son tratadas exclusivamente como persoas, pois todo o de cada persoa da familia interesa aos
membros da familia. A comunicación interna da familia inclúe tódolos aspectos (económico, relixioso,
sentimental, ...) de tódolos familiares. A comunicación relevante a nivel familiar é a da intimidade.
Intimidade significa non deixar nada fóra da comunicación. O sistema familia observa e comunica polo
tanto sobre o seu contorno a través da forma persoa. O sistema familia é un sistema no cal non se
permite subtraer á comunicación nada que sexa persoal e íntimo 107 . O amor é o medio no que parte da
intimidade é codificada, pero non toda a comunicación no interior da familia é codificable no amor, por
iso emerxen outros sistemas sociais. Por iso o acoplamento entre fluír constante de pensamentos de cada
sistema psíquico dunha familia é sempre ruidoso, xera en si mesmo unha constante necesidade de novas
103 Luhmann 2007 (1997): 374.
104 Luhmann 2007 (1997): 377.
105 Luhmann 2007 (1997): 401.
106 Luhmann 1985 (1982).
107 Corsi-Esposito-Baraldi 1996 (1991): 82-84.
~ 43 ~