Orden social e loucura en Galicia - Repositorio Institucional da USC ...

A clave está no problema, non na acción. O esencial en socioloxía é detectar as distintas
posibilidades de abordar o problema, e de como o sistema asegúrase de que repítese a mesma selección.
Luhmann acepta que haberá dúas obxeccións ao seu método comparativo 81 . Primeiro, os criterios de
comparación farán relativo todo coñecemento obtido. Segundo, a comparación non pode substituilo
elemento tempo existente na explicación causal. Función implica equivalentes funcionais, é dicir,
diferentes posibilidades que é posible seleccionar. Por iso o problema do método funcional é a súa
esixencia de integrar a máxima complexidade, cousa que para a análise tradicional resulta excesivo.
Tamén afírmase unha falta de verificación científica, dada a cantidade de funcións que se descobren
como equivalentes. A clave está na disolución de toda ontoloxía desde funcionalismo luhmaniano.
En consecuencia, a acción, concepto clave na socioloxía de Parsons, non é suficiente, porque toda
acción é xa un concepto en si mesmo social:
“O que unha acción é, só se pode descubrir sobre a base dunha descrición social. Por iso
o que sucede na relación entre os seres humanos parece unha acción. As accións
constitúense mediante procesos de adxudicación que se levan a cabo mediante seleccións
apoiadas na semánticas do interese, do motivo, da intención” 82 .
É máis, “a observación das accións diríxese, na maioría dos casos, non cara ao estado mental do que
actúa, senón á realización paralela da autopóiesis do sistema social” 83 . A teoría de Parsons fracasa
porque: “o concepto de acción remite ao home como ser vivente e como conciencia, é dicir, non refirese
a un estado de cousas socialmente construído” 84 .
Resumindo, a socioloxía de Parsons non esta libre do prexuízo que acabamos de sinalar: a acción é
xa en si mesma social. Por iso a crítica de Luhmann, diciamos, pódese resumir nunha soa frase “a acción
é só posible baixo a forma de sistema social” 85 . É dicir, Parsons, malia a complicación da súa
formulación, comete un erro básico. A súa teoría é inxenua ao esquecer que toda observación é xa
social, incluída a propia socioloxía, por non dicir que reduce o individuo a un monigote nas estruturas
sociais. E por suposto sen entrar nos seus problemas para explicar o cambio e a evolución das
“estructuras de acción” sociais.
Fronte a Habermas: un novo concepto de comunicación.
Para Habermas86, Luhmann fai que a crítica da razón quede sen obxecto, substituíndoo todo por
unha especie de meta bioloxía. Nunha obra, El discurso filosófico de la modernidad, Habermas
denomina á postura de Luhmann: anti humanismo metodolóxico 87 . Estas dúas serían as críticas
fundamentais de Habermas á socioloxía de Luhmann. A sensación que dá ler a Habermas é a de que fixo
unha lectura rápida das formulacións de Luhmann, pasando por alto os detalles e intención última da
postura luhmaniana.
81 Luhmann 1996 (1992): 61-2.
82 Luhmann 1996 (1992): 190; enfase noso.
83 Luhmann 1996 (1992): 190.
84 Luhmann 1998: : 17.
85 Luhmann 1996 (1992): 31.
86 Véxase: Habermas 1989.
87 Habermas 1989: 444.
~ 39 ~