Orden social e loucura en Galicia - Repositorio Institucional da USC ...

selección coa de alter. De aí que Luhmann sinale que os MCSX xeran evolución. A selección de alter
nun MCSX é a base de ulteriores seleccións, pois condiciona as eleccións de ego permitindo o
acoplamento, e a súa evolución conxunta.
Os MCSX funcionan cun código binario, con dous valores (amor / odio por exemplo) e creando dese
modo información. Existe sempre unha preferencia social por un valor, colocándose o código do lado do
valor e xerando expectativas de aceptación. O valor negativo xera reflexión pois sinala a continxencia, a
improbabilidade da expectativa socialmente determinada. Luhmann insiste que o código dos MCSX non
anula a continxencia, aínda que se explica dende o código mesmo. Outro exemplo pode aclarar un pouco
as cousas: o poder é outro MCSX. Non é algo que se poida atribuír a un individuo, é un medio para
coordinar seleccións e crear as correspondentes expectativas, asegurándose o éxito da comunicación. Se
lle atribuímos poder a Manuel seguramente o seu matrimonio con María terá máis probabilidades de
éxito nunha sociedade tradicional. Atribuíndolle poder a ego actívase actuar de alter, que asume a forma
de obediencia. Os MCSX xeran expectativas, e pódense dar pois situacións de inflación e de deflación
sobre estas expectativas. Se por exemplo insistese demasiado no valor do amor nunha sociedade
cambiante, este desvalorizase. “A relixión observa a Deus como observador dos seres humanos; os
MCSX dirixen a observación doutros observadores” 62 . Como veremos os MCSX son equivalentes
funcionais da distinción Deus en sociedades segmentadas.
Tipos de sistemas sociais: interaccións, organizacións e sociedades.
Todo sistema social, como vimos, é para Luhmann un sistema constitutivo de sentido. Os sistemas
sociais diferéncianse en tres tipos, cada un coa súa especificidade e polo tanto non se poden reducir os
uns aos outros. Luhmann di que un sistema social pode ser ou ben unha interacción, ou ben unha
organización ou ben unha sociedade.
O específico do sistema social interacción é a presenza física dos sistemas implicados na
comunicación. É esa presenza física a que determina os trazos e posibilidade de comunicación deste
sistema social. A interacción nace na dobre continxencia, e polo tanto pódese definir como o sistema
social que aparece cando dous sistemas psíquicos perciben que se perciben mutuamente 63 . É dicir, cando
un deles selecciona tendo en conta a presenza do outro. Luhmann entende que a percepción reflexiva é
un prerrequisito das interaccións, así como o uso da linguaxe (corporal ou non). Unha vez que hai
presenza cara a cara a interacción comunicativa dá comezo. A interacción, sinala Luhmann, é o máis
simple dos sistemas sociais, pero iso non quita a súa alta complexidade. O número de posibilidades
comunicativas cara a cara é case infinito. De aí, que a interacción sexa sistema social pois esixe
selección. Neste sistema social básico existen toda unha serie de premisas de comunicación e estruturas
previas que entra en funcionamento e marcan as opcións comunicativas. Todo un conxunto complexo de
expectativas, de formas interactivas de construción de sentido e de atribucións mutuas entran en
funcionamento. A sociedade fixa os presupostos para o éxito das interaccións, crea unha semántica e un
62 Luhmann 2007 (1997): 383.
63 Corsi-Esposito-Baraldi 1996 (1991): 96.
~ 36 ~