Orden social e loucura en Galicia - Repositorio Institucional da USC ...

Perfís biográficos de usuarios, enfermos, pacientes, tolos. Datos primarios
PEDRO ten 967 42 anos, traballa no mundo do teatro e a música en Galicia. Dende hai anos sofre
ataques de pánico. Foi primeiro fortemente medicado polo psiquiatra ao que acudiu 968 . Posteriormente
aprendeu, di, a vivir cos seus ataques. Anticipándose a eles e preparándose. Pedro é a filla maior dunha
familia numerosa de irmáns varóns da clase media alta dunha capital galega. A súa biografía estivo
marcada pola bancarrota da empresa paterna e a enfermidade bipolar do seu pai. A figura da súa nai, con
fortes períodos de depresión, é central na narración que fai da súa vida 969 . Estudou secundaria nun
colexio privado que o seu pai non puido continuar pagando. Como consecuencia os seus irmáns e el
pasaron a formar parte das obras de caridade da institución educativa, sendo identificados como os
pobres do colexio” 970 . Os seus mellores amigos serán ao longo da súa vida aqueles cos que compartiu a
experiencia de ser de clase B dentro da aula. Tras rematar a secundaria, inicia e remata en cinco anos
unha carreira en Santiago. Despois comeza a traballar en diversas cousas. Tras moitas outras iniciativas
iníciase como técnico de son e iluminación nunha sala “alternativa” da capital galega. Empeza aí a súa
carreira no mundo do teatro e a música. Vive hoxe en día cunha medicación para os seus ataques que
toma cando os vai vir, acudindo a un psiquiatra do seu seguro privado un par de veces ao ano. O meu
contacto con Pedro foi grazas a unha longa relación de amizade. Entrevístoo cunha gravadora en dúas
ocasións.
PAZ ten corenta anos. É escritora aínda que non lle gusta ningunha etiqueta, vive en Carballo coa
súa nai. Paz é franca e directa, non pretende ocultar ningún dato, quere o seu nome real na tese 971 . A súa
vida foi intensa e, di, complexa. Naceu en Arxentina. A súa nai é de orixe anglo arxentina. O seu pai era
galego. Paz pasou a súa primeira infancia viaxando por toda Sudamérica cos seus pais e os seus dous
irmáns. Con once anos instálanse en Vigo. É entón cando o seu pais danse conta da súa anorexia. Paz
sitúaa anos antes. Pero é nese momento en que se instalan en Vigo cando a enfermidade é “descuberta
na familia“.
Primeiro é tratada en Conxo, nun momento en que as anorexias eran algo nova en Galicia, di. Logo,
intérnana nunha clínica especializada en Arxentina. Paz afirma lograr superar a anorexia, pero esta
deixoulle secuelas incurables: esterilidade, disfunción renal pola que ten que seguir unha dieta estrita e
un longo etcétera 972 . Cando nos atopamos e a entrevisto por primeira vez Paz ten vinte e nove anos.
Padece nese momento o que ela mesma chama “a súa Enfermidade Mental Grave” 973 : unha enfermidade
maniaco depresiva. Ademais de como escritora cun libro recén publicado, exerce e se define como
terapeuta en medicinas alternativas, que estudou en Cataluña, en Reus. Vive entón coa súa nai e no
momento de realizar a entrevista cóntame que leva catro anos sen medicación prescrita por psiquiatras,
auto controlándose cunha dieta estrita.
Unhas semanas antes das nosas tres entrevistas unha depresión provocada por distintas causas,
obrígalle a tomar antidepresivos. Contacto con ela a través dunha amiga común. Atopámonos na cociña
da súa casa en tres ocasións, sumando máis de dez horas de gravación. Gústalle “falar sen axuizar”,
utilizar a súa intuición e esforzándose por establecer un vínculo intimo comigo. Ademais das entrevistas
os datos utilizados nesta tese sobre a súa vida, están extraidos da nosa correspondencia electrónica e de
diferentes blogs que Paz foi publicando sobre as súas experiencias sobre a enfermidade 974 .
PACO ten cincuenta e tres anos. Traballa como profesor de secundaria nun pobo costeiro en Galicia.
Naceu no seo dunha familia numerosa na bisbarra de Ferrol. Paco casa bastante novo antes de rematar a
súa carreira cunha rapaza que coñece en Santiago ao quedar esta embarazada tras unha separación
forzada por un duro servizo militar en Marrocos, un desterro represalia de case dous anos debido ao seu
activismo político de esquerdas nacionalista ao final do franquismo.
O matrimonio pasa uns anos duros, pero cheos de cariño sinala, ao peregrinar por Galicia na
situación típica dun funcionario interino do ensino público. O seu pai axúdaos economicamente.
967 Usamos, como ao longo de toda a tese, o presente etnográfico.
968 Manuel tamén entrevistado. Director de Conxo durante moitos anos e partidario dunha psiquiatría biologicista e farmacolóxica.
969 Os datos achegados por Pedro foron tamén útiles para a compresión da experiencia do grupo que diferenciamos de familiares de EMG.
Incluímolo non obstante neste grupo porque o centro das nosas entrevistas formais foi a súa propia experiencia coa psiquiatría, aínda que os
datos sobre a súa familia aparecen nas transcricións, a maioría proveñen das miñas notas nas nosas conversacións non gravadas.
970 Os seus compañeiros eran "fillos de tal e cual" (médico, avogado...) Pedro 1: 12.
971 Paz Ponte Greene autorizoume expresamente a utilizar o seu nome e datos persoais. É neto do escritor Graham Greene. Paz ten publicados
varios libros, un deles é unha recreación literaria dunha muller cun trastorno da alimentación (Ponte Greene 1999).
972 Paz 1: 10.
973 Paz 1: 12.
974 Unha busca en Google xera unha boa cantidade de vínculos dos seus blogs ao longo dos últimos anos.
~ 284 ~