Orden social e loucura en Galicia - Repositorio Institucional da USC ...

Os problemas veñen, contame, de que cada unha destas quince USM teñen unha forma de traballo
diferente, cunha “cultura” 859 propia. Dende hai dous anos “foron traspasadas” formalmente ao SERGAS,
pero a súa orixe administrativa é diferente. Nalgúns casos dependen dos Concellos, que con fondos
Europeos ou Nacionais fundaron Centros de Toxicomanías, tratamento do alcoholismo ou USM. Nalgún
caso, mesmo a súa creación orixinal, foi do exército ou da iniciativa dun psiquiatra cun cupo de
pacientes por oposición á que asignouselle unha área xeográfica.
O que temos polo tanto son dous ámbitos administrativamente ben diferenciados nos “Servizos de
Psiquiatría”, explícame Fernando. Por un lado temos Hospitais Psiquiátricos de Agudos, Hospitais para
Crónicos, Hospitais Psiquiátricos de Día. Nestes tres casos son centros de atención psiquiátrica xa
dependentes dos Servizos de Psiquiatría dun Hospital próximo. Pero temos ademais, engade, estas USM
de asistencia ambulatoria independentes da xerarquía e sistema hospitalario. “Non traballan con
consultas externas como noutros servizos” 860 . Traballan de forma desorganizada, en función de
“iniciativas persoais, pero sen unha xestión homoxénea, e, por suposto, sen control” 861 . Ofrecen
consultas “externas” pero sen dependen de ningún servizo hospitalario. Falta polo tanto, di Fernando,
unha “integración asistencial e organizativa”. Non hai un “circuíto claro” polo que un paciente pase
dunha hospitalización ás consultas ambulatorias 862 . Formúlase un problema grave para implantar a HCD
e poder establecelo seguimento unificado da información médica dun paciente psiquiátrico. A canle de
entrada dun paciente atópase unificada para tódolos Servizos salvo para Psiquiatría 863 .
A estas dificultades xa sinaladas hai que engadir que ao longo da historia do propio SERGAS estas
USM dependeron de diferentes Consellerías dende 1989. Formaron parte do Comisionado do Plan de
Drogas para estar dentro da Conselleria de Familia e Asuntos sociais ata que esta desdobrouse. Isto,
sinala Fernando, creou unha dinámica de traballo onde prima o escepticismo. Se tantas veces chegaron
novos aires dende arriba, o que se xera é un “pasotismo” perfectamente entendible, razoa Fernando 864 .
Dado que cada unidade ten a súa propia historia, a súa cultura, a súa orixe e as súas experiencias, o
traballo de Fernando é difícil. Se puidesen empezar de cero sería distinto 865 .
O primeiro obstáculo está en quen paga estas USM. Como dependen de distintas organizacións é
longo e tedioso facer funcionarios do SERGAS a todos eles. Require tempo e vontade político xestora.
Se este obstáculo de solucionase, a unificación da HCD sería infinitamente máis doado.
Un segundo problema é a historia, a cultura de cada USM. Cada xefe de Unidade “foi un rei”
durante moito tempo. Por exemplo, se tiña un acordo con tal sinatura de medicamentos para conseguir
un desconto nun pedido, podía conseguir esa rebaixa, non en metálico, senón en ordenadores e un
software propio. Por suposto cada “xefe debe de ter a súa propia autonomía”, pero estas “illitas” están a
quedar fóra do sistema. Nós, di, non obrigamos a ninguén a aceptar a HCD. Pero de feito, posto que
outros Servizos especializados vana aceptando, aqueles que non a teñen acaban perdendo información,
859 Fernando 2: 9.
860 Fernando 2: 1.
861 Fernando 2: 1.
862 Fernando 2: 3.
863 Fernando 2: 4.
864 Fernando 2: 12.
865 Fernando 2:11.
~ 254 ~