Orden social e loucura en Galicia - Repositorio Institucional da USC ...

casos citados non son excepcionais, a maior parte narran períodos nas súas vidas onde a familia non
entendeu o que lles pasaba, polo que viviron pola súa conta durante un tempo. En ningún dos
entrevistados a ruptura coa familia é definitiva ou total. Eduardo 845 acode nas vacacións a visitar a súa
nai coa que non parece aguantar máis de dous días (ten como vimos unha longa historia de roubos na
propia casa familiar para conseguir diñeiro para drogas). Elia 846 vai unha vez ao mes a visitalos, pero
nada máis. Elena 847 fai o mesmo, pero sempre acode acompañada dunha compañeira do piso tutelado.
Terceira fase: chegada a Pérgola e aprendizaxe.
A pesar de tódolos ingresos, das longas historias de medicacións diferentes e probas con diversos
especialistas da EM, ningún dos entrevistados se define como Enfermo Mental ou Esquizofrénico. Falan
da súa “enfermidade”, pero non lle engaden como motivo de identidade o apelativo de mental. Non
aceptan polo tanto o diagnóstico de EMG, aínda que si a medicación, a participación na asociación con
matices (é traballo, di a maioría) e si son capaces de repetilos esquemas definidores aprendidos sobre a
súa “enfermidade”. Cada un ten unha explicación diferente de que é o que lle pasou para ser os que son:
un golpe na cabeza, unha mala experiencia (sexual, familiar, etc.), un mal trato médico, etc.
Ningún usuario de Pérgola dos entrevistados define intimamente o seu estado como EMG ou
loucura. Cada un ten un nome propio para o seu “problema”. Pablo fala dun golpe forte na cabeza. Elena
atribúeo a problemas psicolóxicos. Edith, Elia, Edelina e Elisardo insinúan algún tipo de trauma ou
abuso sexual. Peregrina apunta indirectamente ao alcohol. Elías, Eladio ou Efrén sinalan ao abuso de
diversas substancias. Ou simplemente non falan do que lles pasa como unha enfermidade, narran os
acontecementos sen referirse a eles como unha enfermidade subxacente. Efrén faino por exemplo
recordando a infinidade de barcos nas que estivo embarcado, as interminables esmorgas na que gastou
sen aforrar nada tódolos millóns que gañou como mariñeiro. Recorda con nostalxia a enerxía coa que
vivía entón fronte á decadencia corporal e anímica coa que vive o súa Bipolaridade.
Ningún fala na intimidade dun “fallo” bioquímico, cerebral ou xenético. Cada usuario de Pérgola ten
unha explicación causal diferente para o seu estado. Pero ao falar do que aprenderon en Pérgola, todos
parecen repetir unha mesma “lección”. A EM é un desequilibrio do cerebro que a medicación restablece.
Todos a comparan unha e outra vez coa diabete. Repiten o mesmo esquema en tódalas entrevistas: “Do
mesmo modo que un diabético debe tomar insulina para a súa falta de azucre, eu teño quee tomar as
miñas pastillas”.
Neste mesmo sentido de lección aprendida todos coinciden na terminoloxía, exemplos e vocabulario
empregado para describir en que consiste a Esquizofrenia. Así todos recoñecen aprender en que consiste
a súa “enfermidade” unha vez comezaron a formar parte da vida diaria de Pérgola. Nunha cita previa
dun relato gañador dun premio presentado por Eladia así o explicaba cunha metáfora: os psicólogos e
traballadores de Pérgola son os seus “pastores” 848 . Ensináronlle en que consiste o que lle pasa e a
guiaron. Todos sen excepción expresan o seu agradecemento por esta aprendizaxe.
845 Eduardo 1: 7.
846 Elia 1: 3.
847 Elena 1: 6.
848 Véxase inicio capítulo 7 onde se describe a vida en Pérgola.
~ 248 ~