Orden social e loucura en Galicia - Repositorio Institucional da USC ...

Cando tiña vinte e dous anos, di: “Montei unha revolución”. Comezaron os seus delirios de ser
violada e maltratada, de ter un fillo que foralle roubado e de ser vixiada - observada por tódolos seus
veciños. Non ten moi claro que pasou. A súa nai mándaa a un médico “naturista, de herbas”. Este abusa
dela, pois “dalle masaxes e bicos”. Vive entón varios ingresos ante a agresividade do seu
comportamento. Repíteme varias veces ao longo dunha das nosas conversacións: “Non sei se o contei
todo ben, pero, por favor: ¡Non me meta no manicomio outra vez !” Este é o único momento da nosa
conversación no que Eladia sobe o seu ton de voz significativamente. Diagnostícanlle unha
Esquizofrenia Paranoide o mesmo doutor da USM de Esteiro onde acode agora.
Dende hai nove anos levántase tódolos días para coller unha furgoneta, percorre corenta quilómetros
en cada dirección, pasa cada mañá nun taller de confección e outras actividades, e volve para casa onde
axuda á súa nai e coidar do seu pai cego e encamado. Quéixase de que os seus veciños non a entenden e
mírana mal, por ser tímida, engade. Cada tres meses, se non hai ningún cambio no seu ambiente familiar
debido a algún empeoramento físico dos seus pais, acode ao seu psiquiatra na USM. Tivo a mesma
medicación máis ou menos, di, dende o primeiro diagnóstico.
Non sufriu ningún ingreso nestes nove anos dende que está en Pérgola, aínda que si períodos de
estres coincidindo con cambios na situación familiar por enfermidades dos seus anciáns proxenitores.
Nunha escola de Familias a súa nai relata o excitada que estivo Eladia durante a última semana. Ela
sufrira unha caída e as rutinas de Eladia modificánrase. O día anterior o psiquiatra da USM
recomendáralle un ingreso. Mariana trasladara a Eladia á consulta. Por iso ante a proposta de Melón
falou rapidamente coa nai por teléfono. Esa mesma mañá a nai de Eladia “convencera a Melón”, di, de
que se ía ocupar moito máis de Eladia. Suplicoulle non ingresala, que por favor lle aumentase a
medicación, e xa ía ver como se poñía de novo ben. Durante as seguintes semanas Eladia non acudiu
diariamente a Pérgola, nin tampouco cando a súa nai ou pai teñen algunha enfermidade e ten que
coidalos.
Usuarios de pérgola.
Estes dous resumos biográficos serven de introdución para ilustrar a continuación as observacións
que faremos sobre os usuarios de Pérgola. Non se consideran, como veremos, a si mesmos enfermos
mentais, de aí que os denominemos “usuarios”. Optamos por este apelativo utilizado principalmente
polos traballadores de Pérgola, para referirse a eles. Servímonos del pola súa “neutralidade”.
Aglutinamos nesta palabra a diversidade de “identidades” descritas por cada un dos EMG de Pérgola
entrevistados. Como se verá, todos recoñecen aprender moito na asociación sobre a Esquizofrenia ou a
EM en xeral, pero ningún explicase intimamente o seu estado como Enfermidade mental.
Primeira fase: a vida sen EMG.
Tras unha infancia normal chea por norma xeral de bos recordos, os usuarios pódense dividir en
dous grupos. Un primeiro grupo, son os que recordan o inicio dos seus “problemas”·na primeira
xuventude ou adolescencia. Un segundo grupo fórmano aqueles que narran o inicio da súa doenza xa
sendo adultos.
~ 244 ~