Orden social e loucura en Galicia - Repositorio Institucional da USC ...

Capítulo 10. Usuarios, EM,
Tolos.
“Os enfermos crónicos están suxeitos a tal número de expectativas culturais que, na
avaliación do estatus social e persoal dos afectados por unha enfermidade crónica, podese
afirmar que son unha expresión da moralidade pública” 823 .
Presentamos dous perfís biográficos de usuarios de Pérgola en detalle. Mostramos así a riqueza
semántica do discurso dunha EMG e as contradicións do delirio 824 . A continuación esmiuzamos a
“carreira moral” coa que a EMG é asumida e comunicada e así achegámonos á súa complexidade vivida
en primeira persoa.
Elías 825 : “Eu falo con deus tódolos días. Son ou único”.
Elías naceu en 1959 nunha parroquia rural costeira. O seu pai estaba entón embarcado e a súa nai
traballaba as terras da casa herdada. Elías é o segundo varón dunha familia de tres irmáns. O seu irmán
está agora aínda embarcado. A súa irmá vive preto cos seus sobriños, coida da enferma nai maior e de el.
Ela encárgase agora de darlle a Elías a medicación, administrarlle o diñeiro da súa pensión e prepararlle
as comidas. Un irmán menor está casado tamén nunha vila próxima. Adoitan vir de visita case tódalas
fins de semana.
Elías criouse e educou na parroquia onde naceu. Deixou pronto a escola para traballar co seu pai,
primeiro de peón de albanel. Chamábano “o touro”, porque era forte e cargaba con todo. Logo embarcou
co pai, viaxando nas máquinas de distintos buques por todo o mundo. Traballou como axudante de
cociña no mesmo barco que o seu pai (mariñeiro) e o seu irmán menor (engraxador). Di que se sentiu
por primeira vez mal cando tiña dezaoito anos.
Nun porto de Italia, mentres esperaba unha carta dunha “noiva”, sofre unha crise que hoxe non pode
describir en detalle. Deus aparéceseuselle, levantou o barco cunha luz branca e falaulle. Elías mestura os
tempos dos acontecementos coas certezas do seu delirio. A súa noiva matouse nun accidente de moto. Di
que entón foi cando toleou. O seu pai enviouno á casa vía Barcelona, para que regresase coa nai. El
queda en Cataluña, onde está unha tempada sen dar noticia na casa. Regresa tras un ingreso en Cataluña.
O seu diagnóstico é dende hai anos de Esquizofrenia Paranoide. O médico pediulle os papeis para darlle
unha pensión: “Deume unha pensión, puff! 40,000 pelas das de entón” 826 . O seu primeiro ingreso en
Galicia foi tras unha detención. Andaba a dedo pola autoestrada entre Coruña, Vigo e Pontevedra.
Enviárono a Conxo e coñece entón o doutor Melón. “Como queriame aquel”, di. Díxolle: “Ti non podes
traballar máis na túa vida” e arranxoulle a pensión. “Non podo facer nada”, repíteme a min. En Conxo
823 Radley 1993: 109.
824 Pode consultarse un perfil biográfico de todos os entrevistados (17 de Pérgola, 4 non de Pérgola), así como unha descrición dos grupos de
discusión, a bibliografía secundaria ou unha lista completa cos datos dos máis de 200 usuraios de Pérgola nos apéndices. Sobre estes datos
elaborouse este capítulo.
825 Reconstrución biográfica con entrevista, notas do caderno de campo, historial en Pérgola, datos contrastados de fontes diversas durante a
investigación.
826 Elías 1: 10
~ 241 ~
10