Orden social e loucura en Galicia - Repositorio Institucional da USC ...

Complexidade asociativa.
Pérgola é unha organización privada, pero os seus fondos proveñen principalmente de
institucións públicas. Esta contradición e a distinción privado / público sobre a que
asentanse son os elementos máis importantes para comprendela complexidade coa que se
traballa na asociación. A dependencia do financiamento público cos cambios políticos nas
diferentes administracións da democracia (local, deputacións, galega e estatal) xera neste sentido un
elemento importante para comprender esa complexidade. Indicamos a continuación unhas cantas
observacións para sinalar como sobre esta distinción e contradición de base, construese a complexidade
asociativa da EMG.
A atmosfera de Pérgola é distendida, informal. O trato entre tódolos seus integrantes é educado,
cordial e carente de todo tipo de violencia. As conversacións entre os usuarios, nos talleres ou nas
charlas entre usuarios cos diferentes traballadores son sempre nun ton tranquilo. Tódolos talleres non
teñen como prioridade evidente a produción de obxectos, senón o labor lento de cada un dos integrantes.
Os monitores indican sempre con paciencia cal é o seguinte paso que cada un ten que dar. Ninguén
parece vixiar pero todo o mundo parece estar atento ás reaccións dos demais.
Os talleres e actividades están organizados para traballalas habilidades que coa Esquizofrenia
deterióranse máis. Os talleres de emocións, de habilidades comunicativas, de psicomotricidade están
constituídos para traballar todas estas destrezas danadas co curso da enfermidade. En todos eles
explicase unha e outra vez o significado e os síntomas da Esquizofrenia, da Depresión ou da
Enfermidade Bipolar. Prevalece unha orientación organicista. A enfermidade é un fallo orgánico,
cerebral. As pastillas deben tomarse para poder permanecer en Pérgola 767 . A visión organicista non se
admite directamente, pero a base do tratamento e das ensinanzas a dá por suposta.
A información na asociación intercámbiase sempre de forma aberta, sen ocultala pero sen tampouco
ofrecela publicamente como unha novidade ou un escándalo. Todo o mundo sabe do estado de ánimo ou
da fase un pouco triste de tal ou cal usuario, ou do intento de suicidio daquel outro. Non obstante esa
información comunícase con tranquilidade. Dalgún xeito Pérgola suplelas funcións de intimidade dun
sistema familiar. Tódolos elementos de información relevantes son coñecidos por todos ou case todos.
Pérgola é dende logo un equivalente funcional das familias neste sentido, pero non é esta a súa única
función.
Cando se produce unha crise dun usuario, ou o delirio dun deles é molesto para o desenvolvemento
da actividade concreta que os demais están a realizar, a reacción nunca é violenta. Os traballadores ou
monitores van directos ao asunto, sen dubidar e con determinación. O resto de usuarios entenden e tratan
de calmar ao usuario, sen en ningún momento cuestionar a actuación do monitor. A tranquilidade é
sempre a norma: tranquilidade, decisión, determinación e firmeza. As dúbidas sobre que facer ou que
pode estar a suceder non se discuten en público.
767 Cando as traballadoras de Pérgola len un primeiro bosquexo desta tese, para corroborala protección do anonimato, sorpréndelles moito esta
apreciación do seu traballo. Axiña me "corrixen" indicándome que elas seguen unha orientación que entende a enfermidade mental como un
fenómeno multifactorial: biolóxico si, pero tamén inflúen factores psicolóxicos e sociais.
~ 214 ~
7