Orden social e loucura en Galicia - Repositorio Institucional da USC ...

Capítulo 7. Pérgola 2005- 2008.
ESQUIZOFRENIA
“Nubes que pasades pola cabeza, unhas tristes e outras alegres, deixade
madurar as cabezas da xente que atormentades.
Psicólogos agobiados, pastores dos enfermos, non vos deades por vencidos. Admiro o
voso labor porque sodes auga fresca destas mentes.
Enfermos esquizofrénicos, que deixades pasar os días a presa para non pensar na
enfermidade.
Coidadores, enfermos, non caiades no tedio, porque despois da noite ven o día e eso xa
é un premio. Gracias a todos, porque eu estaba perdida e atopáronme. Compañeiros
valentes, que con axuda de todos saímos a torear os nosos medos e as nosas dúbidas.
Mozos e mozas que chegades ao tempo de elixir na vida. Deixádevos levar polos vosos
guías para non caer nas torpezas antigas. Xa que aínda enfermos, temos guías e podemos
levar unha vida normal. Non teñades medo, pois levando unha vida ordenada, non tedes
porque caer”. A GAITEIRA (Usuaria Pérgola, poema premiado) 753 7
.
Historia e recursos
Pérgola 754 nace como asociación en 1994 ao unirse familiares de EMG e enfermos mentais da
bisbarra costeira de Oleiros. Coa lei de Sanidade dos anos oitenta iniciouse a chamada Reforma
psiquiátrica en Galicia. Con ela “libenrase” os EMG do manicomio. A lei prometía a xestión de
institucións denominadas intermedias para substituilas funcións do manicomio. Como vimos
anteriormente o desenvolvemento da lei demorou a creación destas institucións intermedias ata ben
entrados no século XXI. Na bisbarra de Oleiros, como noutras de Galicia foronse xerando varias
condicións para a aparición da asociación Pérgola dende as institucións sociais existentes. Tódolos
elementos que imos sinalar foron facendo máis frecuentes os contactos entre os profesionais da saúde
mental, as familias dos enfermos e os propios enfermos. Emerxendo así o contorno donde nace esta
organización.
Un primeiro elemento aglutinante constituíunos unha Unidade de atención ás drogodependencias en
Esteiro 755 . O Concello creou nos anos oitenta unha Unidade pioneira cunha psiquiatra ao seu cargo
(María). Esta unidade pon en contacto usuarios con patoloxías mentais cunha problemática engadida de
drogodependencia. Os seus familiares coinciden entón en distintos espazos, comecen a coñecerse e
compartan formal e informalmente experiencias. Algúns destes familiares entraran logo a formar parte
de Pérgola.
Un segundo elemento para entender a aparición de Pérgola son os traballadores sociais da bisbarra de
Oleiros. En varios dos seus Concellos atenden a poboación dispersa pola xeografía da bisbarra.
Comezan a recibir un número crecente de solicitudes de axuda dos familiares. A progresiva falta de
camas para ingresos de longa duración, ou para as crises das EMG da bisbarra multiplicalo traballo
753 Eladia.
754 Os datos aquí presentados son produto unha investigación durante os últimos catro anos. Como bibliografía sobre a rede de asociacións
relacionadas coa saúde mental consultáronse especialmente os libros aquí citados entre unha ampla selección bibliográfica recollida na
bibliografía final: Rodríguez-Cabrero 2003; García-Espino 1998; Pereyra 2003; López Ibor 2005.
755 María 1 e 2.
~ 193 ~