Orden social e loucura en Galicia - Repositorio Institucional da USC ...

Complexidade interdisciplinar.
6.A.
A complexidade na que se traballa en cada Unidade de Saude
Mental en Galicia é alta como se puido comprobar co exemplo que
acabamos de describir. Imos sinalar a continuación algúns dos
elementos fundamentais que compoñen esta complexidade, centrándonos especialmente nas distincións
coas que se observa, comunica e xestiona a EMG. Sumásense así ás xa analizadas en capítulos
anteriores.
O primeiro que chama a atención é dous tipos de patoloxías que reciben e distinguen nesta unidade.
Ambas as dúas non coinciden exactamente coas EMG sinaladas. Por un lado temos enfermidades
propias da vellez, son todo tipo de Demencias e Alzheimer. Por outro lado na unidade trátanse unha boa
cantidade de problemas relacionados co alcoholismo. Un das críticas permanentes compartidas por
tódolos membros da unidade é a súa saturación. Sinalan a estes dous tipos de patoloxías como as
culpables, entre outras, deste “rebosamento”. A súa observación vai encamiñada á necesidade de
“educar” aos outros recursos asistenciais existentes, especialmente aos médicos de familia ou de
medicina xeral para que non lles “deriven” este tipo de problemas. Unha observación permanente na
USM1 é a ampliación da demanda cada vez que crease unha nova oferta asistencial. A resposta é sempre
a necesidade de educar, de facer compatible as distincións propias dos especialistas coas dos usuarios e
sobre todo coas doutros servizos.
Se nas consultas rurais, a USM1 satúrase polos problemas xeriatricos e de alcoholismo, na consulta
urbana coa poboación desprazada a quiexa é polos problemas neuróticos e sexuais. Nos dous tipos de
“saturación” a distinción implícita, o lado opoca, é a constatación de non ser “ese” o seu verdadeiro
traballo. Implicitamente defínese o seu “traballo” como o propiamente psiquiátricos: esquizofrenias,
deliros, é dicir, as patoloxías graves.
Relacionado con isto, un segundo elemento que imos destacar é o concepto de “derivación”. Gran
parte do traballo da Unidade está en “descubrir” cál é a “demanda” do usuario. As “primeiras” son
discutidas no grupo con dous obxectivos prioritarios, primeiro construír unha “historia clínica” completa
para poder delimitar cal é a petición en cada caso: “¿Cal é a queixa?” presentada polo usuario. Unha
queixa que non ten porque ser sempre psiquiátrica. É importante a observación que fan de cada caso coa
intención de delimitar se está ben ou mal “derivado”.
O segundo obxectivo, relacionado co anteirior, é decidir que facer co caso. Se a demanda é
“apropiada” ao traballo asumido da unidade, o caso permanece nela. Se a demanda non é “procedente”,
debe derivarse o antes posible aos recursos asistenciais pertinentes (alcohólicos anónimos, xeriatría,
medicina xeral, etc.). Os diálogos internos na unidade non falan de persoas, comunican casos para
establecer como traballar con eles, ofrecendo idealmente, na distinción implicita coa que se comunican
entre sí, o mellor dos servizos. O xal non indica en ningún caso un esquecemento da historia persoal ou
unha minusvaloración dos sentimentos ou emocións en xogo. A asunción implícita é que eso queda no
traballo do especialista na consulta, coa porta cerrada.
~ 179 ~