Orden social e loucura en Galicia - Repositorio Institucional da USC ...

Emilio González describe nesta cita a súa visión do conflito vivido en Conxo nos anos setenta 671 .
Nese mesmo libro expón o “tratamento psiquiátrico” en Conxo previo á “Reforma”. Unha das “melloras”
a finais dos sesenta fora o abandono dos xergóns de palla por colchóns 672 , e a utilización, “a discreción e sen
reparos dos novos neurolépticos” 673 . Emilio González fai unha lista dos sistemas “individuais” dispoñibles na
época para a súa utilización en Conxo. Con cada un Emilio explica o razoamento médico, indicando os
mortos dos que foi testemuña con algúns deles:
“1. Castigos (malleiras, labazadas, patadas) 2. Illamento 3. Sangrías, fregas. 4. Medo:
conmocións psicolóxicas (susto para sandar: inmersión súbita; con cadeira rotatoria de
Darwin 674 , cura do noxo con vomitivos). 5. Camisas de forza, correaxes, manoplas 6. Baños
e duchas (valor estimulante / sedante da auga). 7. Piro
terapias: febres altas. 8. Abscesos de fixación (infeccións
provocadas para controlar maniacos) 9.Insulina (coma
inducida como tratamento) 10.Choques convulsivos:
cardiazol e electroshocke 11. Psico cirurxía: lobotomías 12.
Psicoterapia e 13.Psicofármacos: camisas de forza
química” 675 .
Ilustración13 Dormitorio Conxo. Anos 70
Jimeno (2006)
En 1972 había en Conxo 1.575 internados, cuns douscentos
traballadores 676 . Tres psiquiatras, incluídos o director, dedicaban
unha hora e media contratada ao “tratamento” da área que lles
correspondía (homes, mulleres). Había outros sete médicos, non psiquiatras, de diferentes especialidades
contratados con xornadas dunha a catro horas diarias (o cirurxián, e máis o dentista). Dous médicos,
eventuais xeralmente, facían as “gardas”, pasando un deles cada noite no Sanatorio. Os internos estaban
divididos en tres clases segundo a contía achegada ao
Sanatorio. Os de primeira clase e segunda clase vivían e
alimentábanse independentemente dos das tres clases
inferiores. As achegas económicas para os gastos destes
últimos proviñan da Beneficencia provincial, mentres que as
clases superiores adoitaban vir de pagamentos das familias, en
moitos casos engadidos aos da caridade dos concellos 677 . As
primeiras clases tiñan asignados os seus propios coidadores,
mentres que as clases inferiores tiñan un “gardián” cada cen ingresados 678 .
Hernández Cochón 679 foi Xefe de Sanidade da Provincia de A Coruña co Franquismo dende 1967, e
logo Conselleiro de Sanidade con Fraga. Cochón “apadriña” ao psiquiatra José Luis Montoya Rico 680 .
671
A pobreza e o esquecemento da especificidade cultural do tolo galego son as causas apuntadas por este psiquiatra (González 1977).
672
Manuel 2: 8.
673
Manuel 2, 5.
674
O avó de Darwin propuxo unha cadeira na que o paciente xiraba boca abaixo atado para conducir todo o sangue ao cerebro.
675
González 1977: 33-37.
676
González 1977: 73 e ss.
677
González 1977: 85-6.
678
As condicións de amoreamento, miseria, malos tratos, discriminación de xénero, cultural e por capacidades intelectuais están unanimemente
descritas na literatura citada (en concordancia con descricións doutros sitios de Europa tamén xa citados).
679
Foi Conselleiro de Sanidade primeiro entre 1982-1983 e 1986-1987, e con Fraga Conselleiro de Sanidade e Seguridade Social entre 1996-
2004.
680
Véxase apuntamentos biográficos en apéndices (Xestores).
~ 143 ~
Ilustración12 Patio Conxo, Anos 70 Jimeno
(2006)