Orden social e loucura en Galicia - Repositorio Institucional da USC ...

médica do psiquiatra Cabaleiro Goas ata 1977. Inicia o seu funcionamento con 150 camas para varóns,
polo que as mulleres dementes de Ourense continúan sendo enviadas a Conxo. Toen acepta enfermos
por acordos entre distintas deputacións españolas de toda a Península Ibérica.
Outro acontecemento durante o Franquismo é a unificación dos seguros laborais de cobertura
médica. O Seguro Obrigatorio de Enfermidade unifica nos anos 40 a cobertura sanitaria en dous réximes
diferentes. Por un lado o Réxime xeral para a maior parte dos traballadores. Por outra parte o Réxime
especial para os traballadores do Mar, os autónomos, o da agraria, as empregadas do fogar que foran
creando as súas propias cotas e coberturas dende o Século XIX 660 . Este réxime especial será obviamente
importancia en Galicia. Créase o Instituto Nacional de Previsión que asume tras a Guerra Civil ós
médicos do sistema de Asistencia Pública Domiciliaria. Estes deixan de cobrar dos Concellos para pasar
a depender do Ministerio da Gobernación franquista 661 . Ao chegar a Seguridade social cada médico da
APD recibe unha cota, comezando unha lenta creación de Ambulatorios.
Como vimos o sistema de Seguridade Social ten unha longa historia anterior ao Franquismo 662 , pero
entre 1963 e 1966 a Ditadura unifica o control dos distintos seguros médicos existentes cunha nova
lexislación 663 nacional. A psiquiatría non entra dentro da cobertura ofrecida, manténdose dentro da
Beneficencia Provincial coas regulacións anteriores. Aparecen os médicos coa Seguridade social cunha
cota de poboación asignada ás súas prazas. Como especialidades deste servizo público créanse prazas
para Neuropsiquiatras. Os primeiros Ambulatorios da Seguridade Social constrúense nesta época nos
centros urbanos primeiro. e nalgunhas vilas galegas despois.
Polo tanto, nos anos sesenta e setenta unha persoa con problemas psiquiátrico persistentes tiña,
dentro do sistema médico público, varias opcións perfectamente articuladas entre si. Primeiro, os
neuropsiquiatras nos ambulatorios urbanos (Santiago para os usuarios de Pérgola). Os médicos de cupo
da medicina xeral cobren a súa “poboación asignada” durante dúas horas de atención diaria e derivan ós
neuropsiquiatras en núcleos urbanos aqueles casos que consideran “psiquiátricos”. Estes
neuropsiquiatras 664 derivaban, á súa vez, as EMG á Beneficencia cos seus informes engadidos aos dos
párrocos ou dos concellos. En 1975 existían 26 neuropsiquiatras en Galicia, todos nos grandes núcleos
urbanos (9 en Coruña, 9 en Pontevedra, 4 en Ourense e 4 en Lugo) 665 .
A segunda opción para un EMG era o ingreso directo nun dos Manicomios existentes: Lugo e Toén
en Ourense para varóns, e maioritariamente Conxo para toda a “Rexión” 666 . Finalmente, seguían
existindo as camas das “Celas de Observación“ para Dementes en cada un dos Hospitais Provinciais de
cada Deputación. Estes últimos situados nos grandes núcleos urbanos de poboación “tradicionais” en
Galicia: Ferrol, Coruña, Santiago, Vigo, Pontevedra, Lugo e Ourense. Existían tamén camas en
Hospitais privados como veremos nun momento.
660
Véxase apartado anterior.
661
Este ministerio pagaba "mal" (González 1999: 38) co que os médicos eran "absentistas".
662
Véxase capítulo anterior sobre sistema médico.
663
1963 Lei de Bases da seguridade social, 1966 Lei Xeral da Seguridade Social.
664
Entrevistas a Mauricio, cadernos de anotacións, Manuel (2: 10); Melchor (2: 17).
665
González-García 1978: 78.
666
Denominación da época para o territorio actual da Comunicade Autónoma.
~ 141 ~