Orden social e loucura en Galicia - Repositorio Institucional da USC ...

lingua materna da maioría da poboación rural e cun menor predomino entre os habitantes urbanos no seu
uso público e administrativo. Despois de 1975 e ata hoxe, o galego e o español son idiomas oficiais na
Comunidade Autónoma de Galicia dende 1981. O Estatuto de Autonomía de 1981 recoñece a co-
titularidade dos dous idiomas en condicións de igualdade legal, establecéndose en leis sucesivas unha
coeducación en ambas as dúas linguas. No século XXI os dous idiomas atopanse legalmente en
igualdade de condicións, se ben depende da opción política a valoración que se faga sobre o seu uso
social, as reivindicacións políticas sobre a súa protección e, por suposto, o seu futuro 613
Tradicionalmente o catolicismo romano cristián foi a crenza relixiosa principal en Galicia,
manténdose na actualidade 614 . A iso contribuíron, como no resto de Europa, a clara alianza do poder
político co relixioso na Roma papal dende a Idade Media e na constitución dos estados nacionais tras o
Renacemento. En España, a diferencia de Europa, a nivel relixioso, uniuse un elemento histórico político
máis: a ditadura de Franco. O réxime fascista de Franco auto-definíase como Nacional (español)
Catolicismo, perseguindo toda forma relixiosa diferente á oficial. En Galicia a relixión oficial
recoñecida nas enquisas polos seus habitantes segue sendo hoxe en día o Catolicismo Romano 615 , cunha
grande influencia sobre as formas populares de relixiosidade, relevantes para a denominada Medicina
Popular Galega 616 e o tratamento tradicional do que hoxe denominariamos enfermidades mentais graves
como veremos máis adiante. Dende 1975 a liberdade relixiosa recoñecida na Constitución de 1978
permitiu a aparición doutros cultos e relixións sen necesidade de ocultarse, pero o Catolicismo Romano
segue sendo a relixión socialmente maioritaria.
Datos económicos II.
Na Galicia tradicional predominou a agricultura de subsistencia, sen un cultivo agrícola intensivo 617 .
O paso do sector agrícola 618 a formas industriais e intensivas de cultivo non se deu en Galicia nunca por
completo, ou está en desenvolvemento cun claro predominio da gandaría en competencia cos restantes
países da Comunidade Europea 619 . Galicia conta cun sector pesquero tradicional forte 620 , pero en crise
permanente pola competencia e as cotas fixadas dende a Comunidade Europea. A industrialización 621
concentrouse en Galicia arredor dos seus catro núcleos costeiros urbanos: Ferrol, Coruña, Pontevedra e
Vigo. O sector dos servizos en Galicia está, como en todas a economías de escala 622 modernas, en
expansión, sendo a administración pública, o turismo e a hostalaría os seus elementos principais 623 . A
capital galega, Santiago, non foi nunca un centro industrial, especializándose do mesmo modo que
613 O Conselo dá Cultura Galega (2003) ten informes sociolingüísticos onde se afirma unha normalización relativa do galego, cunha perda
progresiva dende a infancia ata a idade adulta de falantes habituais do galego. A obra xa citada de Murado (2008) fai unha revisión superficial
pero suxerente desta situación.
614 A socioloxía da relixión en Galicia foi, como moitos outros campos, extremadamente descoidada, Véase o artigo de Juan Luis Pintos na
obra colectiva sobre esa temática de Vázquez Varela 1993 e Murillo 1983: 699. O resto da bibliografía existente está elaborada dende
perspectivas católicas, sirvan de exemplo as publicacións de Torres Queiruga (A revista Grial ou Torres Queiruga 1974).
615 Vázquez Varela 1993; Murillo 1983: 699.
616 Véxase a análise que desta fai Mariño Ferro en calquera das súas obras citadas na bibliografía, especialmente Mariño Ferro 1985-1986. Ou
calquera das lecturas dende a antropoloxía cultural que se fixeron de Galicia citadas na bibliografía final.
617 Casal Vila 1984; Julía 1993.
618 Redondeando un 13% declarado da poboación activa, IGE 2008; INE 2008.
619 A pelexa e venda de cotas de leite é un bo exemplo diso, véxase como unha visión completa pero irónica desta problemática: Rodríguez
García 2000.
620 Conselo Económico e Social de Galicia 2002.
621 Un 19% da poboación activa: IGE 2008; INE 2008.
622 Mochón 2000; O'Sullivan-Sherffrin 2007.
623 Un 56% da poboación activa: IGE 2008; INE 2008.
~ 133 ~