Orden social e loucura en Galicia - Repositorio Institucional da USC ...

primaria (agricultura, silvicultura, marisqueo e pesca) domina a economía tradicional da rexión 591 . A
agricultura de subsistencia prevalecía a principios do século XX entre os “minifundios” 592 , coas patacas
e o millo como colleitas principais, e os porcos entre o gando máis común 593 . O sector industrial 594 de
Galicia non estaba desenvolvido como noutras Comunidades Autónomas, e a maior parte centrase hoxe
en día no procesado de materias primas 595 . A conserva é particularmente importante na costa, cos
abundantes serradoiros no interior montañoso. Unha refinaría de petróleo en Coruña estimulou o
desenvolvemento industrial nesa provincia, mentres que en Ferrol e Vigo foi a construción naval o factor
estimulante dende os anos 70 596 , ao que se uniu en Vigo a industria automobilística. Galicia contribúe
cunha porcentaxe pequena do Produto Interior Bruto (PIB) de España, en torno ao 4% 597 . Unha
contribución tan baixa debe contextualizarse coa importancia do sector informal 598 e a abundancia das
distintos tipos de pensións 599 dunha terceira idade xubilada abundante.
Demografía: dispersión e idade elevada.
No século XXI Galicia ten unha poboación de arredor tres millóns de habitantes. A poboación en
Galicia en 1857 era de 1.776.879 habitantes, cun 11,49% sobre o total español. Durante todo o século
XX a poboación total galega creceu en números absolutos ata chegar aos 2, 772, 533 habitantes no ano
2007, pero descendeu considerablemente en proporción ao total español ata representar unicamente o
6,13% nese mesmo ano 2007 600 . A distribución desta poboación por sexos é máis ou menos equilibrada
como a do resto dos países da Unión Europea, pero non é así na súa distribución por idades. No ano
2007 por cada 100 persoas menores de vinte anos había en Galicia 135 maiores de 65 601 .,
maioritariamente nas provincias de Lugo e Ourense 602 . En España a poboación de 65 ou máis anos
representa un 16,7% do total mentres que en Galicia este colectivo supera o 20% 603 , cun maior
número de defuncións por nacemento que o resto de España.
591 Villares 1982.
592 O catastro galego recolle 12,200 parcelas dunha extensión media de 2500 metros cadrados, fonte IGE 2008.
593 Beiras 1995 (1972) definiu dende un punto de vista nacionalista o "atraso económico" comparativo de Galicia fronte a outras zonas do
territorio español. Murado (2008: 135-150) revisa maxistralmente este tópico, ou mito.
594 López-Facal-Soto 1982; López Martínez 2001, Barral 1975.
595 Nun informe sobre o PIB de Galicia no ano 2002, o Ministerio de Industria describe a produción industrial galega: "Das 165.728 empresas
da Comunidade Autónoma de Galicia, 165.599 son PYME (0 a 249 asalariados), o que supón o 99,92% do total das empresas desta
comunidade autónoma. O 94,78% son microempresas (0 a 9 asalariados) e o 50,68% empresas sen asalariados... O 45,89% das empresas
galegas exercen a actividade no sector dos servizos, o 31,52% no do comercio, o 13,63% no da construción e o 8,95% restante no da industria.
A maior diferenza con relación a España prodúcese nos sectores da construción e do comercio En estes sectores as porcentaxes desta
comunidade son ostensiblemente superiores á media nacional"www.ipyme.org/IPYME/. Véxase tamén IDEGA 1995.
596 Con toda a problemática asociada á reconversión industrial dos anos 80 e 90.
597 As cifras varían segundo as fontes: un 3,7 segundo o INE e un 4,0 segundo o IGE; ambas as dúas cifras para 2007. Un 3,2 con respecto á
Unión Europea (IGE 2008).
598 Martínez Veiga 1989.
599 Pensións non contributivas, subsidios agrícolas, subsidios de retorno a emigrantes, pensións de xubilación dos países de emigración e un
longo e complexo etcétera.
600 Fontes: páxinas web INE e IGE.
601 Como todos os datos seleccionados nesta descrición de Galicia, este dato sobre a idade avanzada da poboación é moi importante para
entender a estrutura das familias de Pérgola: predominan nela as persoas maiores a cargo de EMG.
602 IGE datos 2008. Un exemplo extremo na provincia de Lugo podería ser o Municipio de Navia de Suarna na bisbarra dos Ancares. En 2007
hai un par de enterros e varios funerais cada semana, pero un só nacemento empadroado no Concello a longo de todo o ano.
603 INE 2008.
~ 131 ~