Orden social e loucura en Galicia - Repositorio Institucional da USC ...

próximas no tempo serían as obras de Tausig 546 cunha énfase na socioloxía do estrés social. A tese
subxacente nos seus manuais de socioloxía da EM é a súa causa nalgunha forma de estrés: biolóxico,
psicolóxico ou sociolóxico (clases sociais, diferenzas de xénero, etc.). O labor do sociólogo da EM sería
neste caso cotexar as diferentes variables sociolóxicas que inflúen na EMG.
Hai dous expoñentes de Socioloxía médica da EMG que describen a súa complexidade social. Por
un lado as obras de Horwitz 547 dende unha perspectiva crítica, e por outro lado, os manuais de
Cockerham 548 dende unha observación máis integradora. Ambos dous teñen unha longa carreira de
publicacións con datos principalmente procedentes dos Estados Unidos. Nos índices de calquera destes
manuais de ensino universitario, dende perspectivas diferentes, constrúese unha mirada sociolóxica
integradora de tódalas variables sociais “relevantes” para a observación da EMG. Como exemplo das
distincións sociolóxicas coas que opera a socioloxía médica tomaremos o manual de Cockerham
publicado en 1996 co título Sociology of Mental Disorder 549 .
Cockerham, tras recorrer á definición vixente na psiquiatría oficial (o DSM), e delimitala súa propia
perspectiva fronte a outras visións “medicas” da EM, analiza unha por unha as variables sociais
“relevantes” na observación sociolóxica: clase social, idade, xénero, estado civil, urbano / rural,
emigración / inmigración e raza. En cada capítulo describelos datos principais de cada EM delimitada
pola psiquiatría e a súa prevalencia segundo cada variable social (por exemplo, as diferenzas entre a
incidencia da depresión maior entre mulleres solteiras de raza negra en ámbitos urbanos fronte ás
brancas en cidades). Capítulo a capítulo percorre os datos recollidos nos centos de artigos publicados ata
o momento (1996). O resto do seu manual adopta unha perspectiva menos estatística para centrarse nas
historias individuais dos pacientes dende unha perspectiva sociolóxica: primeiro ,a experiencia de antes
da aparición da EM, despois o proceso de tratamento nas institucións e a súa posterior vida fose delas.
De novo cada capítulo revisa a bibliografía existente, en lingua inglesa maioritariamente, sobre cada
unha destas partes da carreira do EM. Aínda que con carencias, especialmente por centrarse só na
bibliografía do mundo anglosaxon, Cockerham si describe cientificamente a complexidade social da
enfermidade mental.
Socioloxía médica en España e Galicia.
Non existe practicamente bibliografía especializada na Socioloxía médica da complexidade social
da EMG en España. As investigacións publicadas son parciais, tanto polas súas perspectivas teóricas,
coma polos datos utilizados. Hai algunhas publicacións, artigos principalmente, dende unha perspectiva
de socioloxía médica en xeral. Pero non existe nada especificamente publicado dende unha perspectiva
sociolóxica sobre a complexidade da Enfermidade mental. Os estudios existentes son retallos non
sistematizados; estes pódense organizar en varios grupos, en función do imaxinario sociolóxico dende o
que posicionanse. Deixamos de lado nesta consideración que facemos a continuación as descricións
546 Tausig 1980, 1987, 1999.
547 Horwitz 2002; Horwitz-Scheid 1999.
548 Cockerham 1996 é un manual reeditado e actualizado en varias ocasións, utilizado habitualmente en moitas universidades de fala inglesa),
pero calquera das obras citadas deste autor na bibliografía final podería valer como exemplo. O resto dos manuais de socioloxía médica da EM
teñen estruturas similares se ben menos completas e sistemáticas.
549 Cockerham 1996.
~ 116 ~