Orden social e loucura en Galicia - Repositorio Institucional da USC ...

constrúe un sentido común obviado do que é estar enfermo. A socioloxía médica de inspiración
fenomenolóxica describe as pautas cognitivas da construción deste sentido, a súa negociación, a súa
transformación e a súa conservación.
Nunha liña similar H. Garfinkel (1971- ) 516 escribiu Ensaios de Etnometodoloxía. Nel propoñíase
aplicar o método fenomenolóxico de Husserl á investigación sociolóxica. A súa proposta nace do
estrutural funcionalismo de Parsons e dunha lectura fenomenolóxica do Interaccionismo de Blummer 517 .
A estrutura social de Parsons non é permanente, asume Garfinkel, senón que negociase en cada
descrición que damos dela. Fronte á asunción da orde social, Garfinkel propón adoptar unha postura
fenomenolóxica que a obvie para descubrilos métodos cotiáns nos que os seres humanos construímos a
realidade inter subxectivamente. A Etnometodoloxía 518 estuda así os modos de organización do
coñecemento dos individuos nas súas accións rutinarias. Estuda os “métodos” da xente, o seu
“coñecemento sociolóxico práctico” 519 e faino observado o desenvolvemento normal cotián da vida
social 520 . A etnometodoloxía detecta a “metodoloxía“ coa que todo membro dunha sociedade dada
fundamenta a súa propia competencia sociocultural 521 . Os individuos producen relatos que explican as
súas accións: métodos cos que as fan comprensibles para si e para outros 522 . Unha sociedade é a suma,
repetición e aprendizaxe destes métodos-relatos compartidos. A realidade social é así unha construción
intersubxectiva 523 que o sociólogo debe comprender para describir despois. Estas teses pasaron a formar
parte do Imaxinario co que o sociólogo comprendela realidade, integrando tamén a semántica da
socioloxía médica.
A enfermidade é para esta versión fenomenolóxica da socioloxía unha realidade construída inter
subxectivamente 524 . Partindo do estudo dun servizo telefónico de prevención do suicidio Garfinkel 525
veu a enfermidade como unha perda do estatus moral dunha persoa 526 .. Unha enfermidade é así un
“problema” para o que cada sociedade ofrece métodos. Ante a enfermidade aparecen rutinas sociais para
redirixir o estatus perdido. Dalgún xeito, posto que os procesos biolóxicos non son relevantes nesta
perspectiva, a enfermidade é equivalente á desviación. Fronte a ambas as dúas cada sociedade ofrece
métodos para canalizala orde moral e social.
516 Garfinkel (1967) primeiro, Cicourel (1973, 1982) e Sacks (1982, 1985, 1995) serían os fundadores; e Zimmerman (1976; Boden-
Zimmerman 1991), Poliner (Cabaleiro 1991), Wieder (1974) os seus seguidores.
517 Quizais menos influído directamente por Weber como Schütz. Véxase Cicouriel 1973, 1982, 1983, 1987 para unha visión máis "cognitiva"
destas formulacións.
518 Cabaleiro 1991; Coulon 1987.
519 Lynch ofrécenos unha definición clara desta proposta: "a way to investigate the genealogical relationship between social practices and
accounts of those practices" Lynch 1993: 1.
520 "Os estudios etnometodológicos analizan as actividades cotiás dos membros como métodos que fan ás propias actividades visiblementeracionales-y-referibles-a-todos-los-fines-prácticos,
é dicir, descritibles (accountable), en canto organización ordinaria das actividades de todos
os días ". GARFINKEL, Studies, citado en Coulon 1987, p. 45.
521 Garkinkel (1967) conta como lle veu a idea do nome folleando os arquivos culturais da Human Relation Area en 1955 ao ver unha serie de
palabras: etnobotánica, etnofisiología, etnofísica. Sería, a etnomedoloxía, o estudo dos métodos de cada cultura, como a etnobotánica o é das
clasificacións culturais de plantas dunha determinada étnia ou grupo cultural. Como se pode observar, a relación entre Antropoloxía e
Socioloxía foi sempre estreita.
522 "a persoa empeza con certos materiais que poñen límites e logo actúa, e, ao actuar, varía eses límites. Estes novos límites constitúen o
material doutro acto creativo, e así ata o infinito" Mehan- Wood 1975: 203 Citado en Cabaleiro 1991: 91.
523 A obra clásica de Berger-Luckman (1967, 1984) é herdeira desta semántica.
524 Gerhardt 1989: 179 e ss.
525 Gerhardt 1989: 178.
526 Gerhard 1989: 190 e ss.
~ 113 ~