Orden social e loucura en Galicia - Repositorio Institucional da USC ...

fundaron, con referencias a algunhas formulacións contemporáneas, para extraer os elementos que
pasaron a formar parte da acervo cultural da socioloxía médica.
T. Parsons e o funcional estruturalismo. R. K. Merton (1910-2003).
A teoría sociolóxica de T. Parsons foi xa obxecto de discusión nun apartado anterior ao analizar a
socioloxía de Luhmann. Aquí detémonos nas súas propostas en socioloxía médica 455 . Parsons entende o
sistema médico como o gardián da saúde 456 , mantedor das condicións de democracia e igualdade 457 . A
saúde dos cidadáns é a prerrequisito funcional 458 da existencia do sistema social. A enfermidade (illness)
dunha persoa é un desequilibrio para o sistema social, e dado que o sistema ten mecanismos de
homeostase 459 , a sociedade ten os profesionais da medicina, os roles de enfermo / paciente / médico e as
expectativas de rol en torno a eles. Se como vimos a sociedade para Parsons é unha estrutura (AGIL) 460
que funciona a través de expectativas e roles, e a socioloxía estuda as condicións de satisfacción das
expectativas dos roles. Entón a socioloxía médica estudalos roles de enfermo e médico coas súas
expectativas de rol. Neste sentido, a saúde 461 é socioloxicamente a capacidade dun individuo para
participar no “normal” intercambio de expectativas de rol definidos nun sistema social, mentres que a
enfermidade é a súa entrada no rol de enfermo 462 .
O rol do enfermo é construído sobre a ausencia de éxito 463 , de resultados dun individuo. Para
Parsons existen dous modelos sociais de rol de enfermo 464 : o rol de incapaz por un lado e o rol de
desviado polo outro. O incapaz é quen non logra o éxito por unha causa relacionada coa súa saúde. Non
mantén a súa saúde, e por iso utiliza o rol de incapaz, temporal ou permanentemente (cronicidade). A
sociedade definelo rol para afrontar a ausencia de saúde. Con este papel social o incapaz pode
comunicalos seus problemas e solucionalos, integrándose con este rol no normal intercambio de
expectativas do sistema social. O rol de enfermo incapaz é pois unha resposta social para restablecelo
equilibrio. Con el médico e paciente saben como actuar. Os profesionais da saúde identifican as persoas
enfermas, redefinindolo rol na interacción social e a investigación médica, para reestablecerlo normal
funcionamento ou permitir unha vida con logros adaptados á incapacidade 465 .
Por outro lado, a sociedade define segundo Parsons, tamén o rol de desviado 466 para aqueles que non
logran restaurarlo normal funcionamento nas súas vidas. Toda a socioloxía da desviación constrúese
455 Seguimos principalmente un pequeno artigo sobre o rol do enfermo (Parsons 1975), un artigo anterior en colaboración con Fox (Parsons-
Fox 1952) e as liñas xerais da súa obra cumio (Parsons 1991). Así mesmo as indicacións de Gehardt 1989: 1-67.
456 Saúde en sentido individual: "...we wish to stress that we regard health ás a state of the human individual, not of collectivities.. ". Parsons
1978a: 67; citado en Gerhardt 1989: 13.
457 Gerhard (1989: 5-10) relaciona a proposta sobre o rol de enfermo e a función do médico cunha resposta de Parsons a unha acusación de
socialista na época da caza de bruxas nos EEUU.
458 "The problem of health is intimately involved in the functional prerequisites of the social system... too low a general level of health, too
high an incidence of illness is dysfunctional" Parsons 1951a: 430; citado en Gerhardt 1989: 7.
459 Tomando a idea de homeostase e a idea de equilibrio Cannon (1932) The wisdom of the body, e do holismo de Pareto (1985 (1916)).
460 Parsons incluíu o sistema orgánico-corporal para completar os sistemas social, cultura e psicolóxico. Véxase capítulo dedicado ás
formulacións de Parsons na nosa discusión da teoría de Luhmann.
461 "Parsons defines health as the capacity for role conformity in reciprocal exchange, and illness as the breakdown of such capacity due to a
breakthrough of primary motivation on a psychiatric scale" Gerhardt 1989: 66.
462 "...illness sociologically becomes relevant if the ill people enter the sick role" Gerhardt 1989: 67.
463 "...illness is related to achievement [in modern society]" Gerhart 1989: 14.
464 Por influencia da psicanálise Parsons diferenza entre rol consciente ou inconsciente, aquí non entramos nas consecuencia desa distinción
que analizamos xa ao falar da psicanálise no sistema médico.
465 A estrutura social funciona a través das expectativas xeradas polo rol de enfermo na súa interacción cos outros: "engage in an institutional
set of complementary roles forming a social system in miniature" Gerhardt 1989: 2. É a dobre continxencia.
466 "Illness, in so far it is motivated, is a form of deviant behavior, and, as such, may be subjected to a standart sociological analysis of
deviance. Compared with other types of non-conformist behavior, sickness characteristically entails passive withdrawal from normal activities
~ 107 ~