pdf - Consello da Avogacía Galega

cento dos supostos 196 impúxose a pena mínima. A diferenza aínda é moito máis relevante
cando a morte é entre cónxuxes ou conviventes pero o suxeito activo é a muller,
caso en que se impuxo a pena na súa metade superior no vinte e cinco por cento dos
supostos, na metade da súa extensión no setenta e cinco por cento dos supostos, e en
ningún suposto se impuxo a pena no seu grao mínimo; datos que permiten extraer a conclusión
de que cando é o esposo o que agride e mata, as penas son sempre inferiores a
cando o fai a esposa, e en todo caso menor a aqueles supostos en que a morte se produce
entre estraños.
Engade o estudo que “pese á distinta proporción en que intervén como suxeito activo un
e outro sexo, na aplicación das penas e circunstancias obsérvase que cando son “eles”
os autores as penas son máis reducidas e as atenuantes maiormente aplicadas, mentres
que cando foron as mulleres as penas se fixan en maior extensión e con escasa concorrencia
de atenuantes”. 197
Para CORCOY BIDASOLO, quen analiza distintas resolucións xudiciais que axuízan condutas
relativas á violencia habitual en que as vítimas son mulleres, tamén se aprecia
nelas unha clara reticencia a apreciar o devandito ánimo de matar, ou, de ser o caso, a
apreciar dolo respecto de condutas gravemente atentatorias contra a saúde. 198
Esta autora manifesta que outro aspecto característico da xurisprudencia no ámbito da
violencia familiar é a reticencia a cualificar como dolo de matar e, por conseguinte, como
tentativa de homicidio supostos en que dificilmente é admisible outra cualificación: “non
196 O que cifra a diferenza cos supostos de morte entre estraños nun 19 %
197 “Estudio de la jurisprudencia desde la perspectiva de género”, XV Congreso Estatal de Mulleres
Avogadas, Madrid, 2001, p. 8.
198 O Tribunal Supremo, a través da sentenza do 28 de marzo de 2001, revoga a ditada pola Audiencia
Provincial de Castellón de la Plana, absolvendo un esposo dun delito de homicidio en grao de tentativa
e condenándoo por unha falta de lesións á pena de seis fins de semana de arresto. Na declaración
de feitos probados consta que o esposo, separado de feito da súa esposa, a noite de autos saíu do
seu domicilio collendo previamente un coitelo de grandes dimensións, dirixiuse ao domicilio onde se
encontraba a súa esposa e, tras arrincar o teléfono, sacou o coitelo e tras esgrimilo manifestoulle que
a ía matar, poñéndollo no estómago. A esposa comezou a reprocharlle a súa conduta e a solicitarlle
que non continuase, procedendo o esposo, á vez que lle dicía que a ía matar, a darlle varios puñazos
na cara e a tirala ao chan, onde a seguiu golpeando repetidas veces, dándolle múltiples patadas. A
Sala de instancia apreciou o ánimo homicida; e, polo contra, para a sentenza do Tribunal Supremo: “O
fiscal, coincidindo nisto co recorrente, fai fincapé no dato de que, se algo se manifesta na conduta a
exame é a ausencia dun dolo realmente homicida, posto que, achándose o agresor en posesión dunha
arma branca de indubidable aptitude para producir un efecto como o que a Sala considera buscado
por el, unicamente causou lesións, certo que de forma brutal, pero leves, a teor da valoración médica
das consecuencias. A lectura dos feitos probados da sentenza avala esta interpretación. Neles ponse
en boca do acusado, en dúas ocasións, a afirmación dunha intención homicida, pero, non obstante,
da mesma secuencia da actuación violenta que alí se describe con detalle, aparece que aquel tería
podido, perfectamente e coa maior facilidade, quitarlle a vida á súa esposa sen que ninguén llo impedise,
posto que, sendo portador dun coitelo, chegou a tela á súa mercé no chan, onde lle propinou golpes.
Do que se infire que, se non o fixo, é só porque non quixo facelo, desmentindo con tal acción as
súas propias palabras”. Sentenza do Tribunal Supremo 499/2001, do 28 de marzo. Véxase fundamento
xurídico 2º da citada resolución.
O tratamento penal da violencia contra as mulleres
91