pdf - Consello da Avogacía Galega

84
Unha das manifestacións en que se observa a falta de actuación, aínda que existen
outras causas, pódese observar ao realizar unha análise comparativa entre o número de
denuncias presentadas nos últimos anos por violencia exercida dentro do fogar e o
número de dilixencias previas por vulneración do artigo 153 do Código Penal, hoxe artigo
173.2 do novo Código Penal.
A diferenza cuantitativa é tan elevada que fai suscitar a cuestión de se a actuación dos
operadores xurídicos, e entre eles o ministerio público, foi suficiente unha vez que as vítimas
acudían ante un xulgado ou unha comisaría a presentar a correspondente denuncia;
aínda que é innegable o progresivo incremento producido na análise ano por ano. 178
Non obstante, se analizamos as cifras correspondentes aos procedementos incoados
máis recentemente, concretamente no intervalo entre novembro de 2002 e xuño de
2003, datos correspondentes aos meses anteriores á entrada en vigor da Lei orgánica
11/2003, os resultados indícannos que no sesenta e sete por cento dos supostos se
incoan polos trámites das dilixencias previas. 179
A necesidade dunha intervención máis activa por parte do Ministerio Fiscal tamén foi
posta de relevo nas conclusións do Informe para a erradicación da violencia doméstica
da Comisión Mixta dos Dereitos da Muller das Cortes Xerais. 180
A inexistencia dun talante belixerante por parte do ministerio público na represión e castigo
deste tipo de condutas e a inhibición na solicitude de garantías para a seguridade
das vítimas foi unha constante na actuación deste órgano nos últimos anos, inexistencia
que en moitas ocasións tivo como causa directa a falta de medios persoais nas fiscalías
que imposibilitaba a realización dos cometidos e funcións propios, quedando en moitas
ocasións as declaracións dos superiores xerárquicos en simples declaracións de intencións.
181
Esta inhibición do ministerio público foi recoñecida tamén polos seus propios integrantes,
e así BUEREN RONCERO sinala que “nun exercicio de autocrítica debemos preguntar-
178 Fonte: Ministerio do Interior e Memoria da Fiscalía Xeral do Estado, ano 2000.
Ano 1996: 16.378 denuncias e 4.826 dilixencias previas.
Ano 1997: 18.872 denuncias e 6.709 dilixencias previas.
Ano 1998: 19.627 denuncias e 8.615 dilixencias previas.
Ano 1999: 21.782 denuncias e 11.890 dilixencias previas
179 Informe sobre Maltrato Familiar. Examen de los procedimientos incoados desde noviembre de 2002
hasta junio de 2003. http://www.poderjudicial.es.
180 Boletín Oficial das Cortes Xerais, VII Lexislatura Informe do Relatorio sobre a erradicación da violencia
doméstica constituída no seo da Comisión Mixta dos Dereitos da Muller, 4 de decembro de 2002,
nº 374, p. 63.
181 A esta mesma cuestión se referiu A.I. Cerezo Domínguez, manifestando que “os fiscais, en liñas
xerais, non adoptan un talante belixerante na represión das condutas de malos tratos, senón que, polo
contrario, manteñen unha actitude pasiva, provocando deste modo na maioría das ocasións a impunidade
das condutas agresivas cara ás vítimas de malos tratos. Unha vez máis a desinformación acerca
da idiosincrasia destes feitos delituosos parece ser a causa deste desinterese xeneralizado”.
Cerezo Domínguez, A.I.: El homicidio en la pareja: tratamiento criminológico, Tirant lo Blanch,
Valencia, 2000, p. 314.
O tratamento penal da violencia contra as mulleres