pdf - Consello da Avogacía Galega

76
mación constitúeo o feito de que a violencia habitual non se integra no Código Penal
como tipo penal específico ata a mencionada reforma do ano 1989. 148
Para Polaino Navarrete non é que en épocas remotas ou pasadas non se producisen episodios
illados ou duradeiros de malos tratos no seo da familia, senón que ata data relativamente
recente (concretamente ata a reforma introducida no texto penal por obra da
Lei orgánica 3/1989, do 21 de xuño,) non obtivo carta de natureza no Código Penal español
o delito de malos tratos 149 .
E dunha forma moito máis rotunda o expresa Falcón Caro, para quen “só fixeron falta
once anos de incesante e exacerbado sufrimento, desde a proclamación da Constitución,
para que a Lei orgánica 3/1989, do 21 de xuño, introducise un precepto específico que
regulase o maltrato familiar como un comportamento delituoso. ” 150
Se tales condutas non suscitaban un importante reproche social, quizais a introdución no
ano 1989 do delito de violencia habitual apoie a consideración de moitos autores 151 que
sosteñen a autonomía do dereito penal, e isto ao considerar que a norma penal estende
a ameaza da pena a condutas que non están prohibidas por outros sectores do ordenamento,
constituíndo a súa introdución unha función valorativa e non meramente sancionatoria.
Non podemos esquecer que a Constitución española proclamaba os dereitos
que lle son inviolables á persoa humana e, en particular, o principio de igualdade, pero a
necesidade de adecuar o resto do ordenamento á vixencia destes principios foi labor
levado a cabo durante os vinte e tres anos transcorridos desde a súa entrada en vigor,
tarefa que nalgúns supostos foi de moi recente elaboración. 152
Como consecuencia disto, non creo que sexa desacertado afirmar que naquelas condutas
en que a vítima era unha muller e en que a actuación do agresor se desenvolvía no
“intocable” fogar familiar, o interese xeral respecto a estas condutas encontrábase tan
debilitado que o principio de intervención mínima operou cunha especial rixidez e intensidade,
provocando que a intervención teña sido, en definitiva, bastante menor do desexable
e, consecuentemente, moito máis ineficaz, cos resultados que diariamente vemos
nos medios de comunicación. 153
148 Neste mesmo sentido véxase Larrauri, E.: Mujeres, derecho penal y criminoloxía, Siglo Veintiuno de
España Editores, Madrid, 1994, p. 5.
149 Polaino Navarrete, M., Véxase o prólogo á obra de Falcón Caro, M. C.: Malos tratos habituales a la
mujer, Bosch, Barcelona, 2001, p. 19.
150 Falcón Caro, M. C.: Malos tratos habituales contra la mujer, Bosch, Barcelona, 2001, p. 105.
151 Según afirma Morillas Cueva “autores como Antolisei, Stampa Braun, Rodríguez Devesa e Cerezo Mir
pronúncianse a favor da autonomía do dereito penal nos termos expresados”; Morillas Cueva, L.:
“Aproximación teórica al principio de intervención mínima y sus consecuencias en la dicotomía penalización-despenalización”
en Revista de la Facultad de Derecho de la Universidad de Granada, 1983,
p. 64.
152 Para Falcón Caro“ o home asumiu o rol de protector da súa familia, concedéuselle o dereito a disciplinar
á súa muller e aos seus fillos. Cando as leis lexitimadoras desapareceron, non existiu a habilidade
lexislativa pertinente que estipulase as consecuencias polo comportamento violento do home
cara á muller, o que non fai máis que lexitimar a violencia contra esta”; Falcón Caro, M. C: Malos tratos
habituales contra la mujer, Bosch, Barcelona, 2001, p. 47.
O tratamento penal da violencia contra as mulleres