pdf - Consello da Avogacía Galega

das importantes modificacións operadas nos últimos anos, moitas das características
desa construción social se mantiveron practicamente invariables no tempo.
O obxectivo estriba non en negar o feito da diferenza senón o efecto negativo que supuxo,
para as condicións de vida das persoas dun dos sexos, a distinta valoración que se
lles adxudicou a tales diferenzas. Partindo desta consideración, a igualdade de xénero
implicaría a igualitaria valoración da achega dos homes e das mulleres á sociedade.
Así o concibe o Grupo de Especialistas en Mainstreaming ao afirmar que “a igualdade
de xénero significa deseñar cómo avanzar, cambiar os marcos conceptuais da sociedade
que contribúen ao mantemento de relacións desiguais de poder entre homes e mulleres”.
96
En palabras de Amorós, cando se persegue a igualdade do que se trata é de establecer
unha relación de homologación, de localización nun mesmo rango de calidades ou de
suxeitos que son diferentes e perfectamente discernibles. “Que se estableza unha relación
de equivalencia entre dúas persoas ou grupos non prexulga para nada que cultiven
idénticos valores, senón que tales valores, diferentes, se validen de acordo cun baremo
que os homologa. Todo dereito á diferenza presupón, obviamente, a igualdade”. 97
A disolución das imaxes de xénero non implicaría, por tanto, negar o feito da diferenza
–nada máis afastado da intención– senón establecer os mecanismos idóneos para impedir
que a asignación de valores distintos perpetúe a desigualdade, e nisto o ordenamento
xurídico constitúe un instrumento capaz e imprescindible; todo isto desde unha posición
que concibe que o cambio xa non só é solicitado polas mulleres, senón por toda
unha sociedade moito máis coñecedora e sensibilizada coas consecuencias desa desigualdade,
que asume tal problemática como perturbadora da estrutura social e cuxa
resolución recae sobre toda a cidadanía. Coido que seguen vixentes as reflexións achegadas
polo Tribunal Constitucional, a través da sentenza 145/1991, do 1 de xullo, dentro
do ámbito do traballo, relativas aos “tratamentos formalmente non discriminatorios dos
cales derivan, polas diferenzas fácticas que teñen lugar entre traballadores de diverso
sexo, consecuencias desiguais prexudiciais polo impacto diferenciador e desfavorable
que tratamentos formalmente iguais ou razoablemente desiguais teñen sobre os traballadores
dun e outro sexo por mor da diferenza sexual” 98 .
Cabe, por tanto, preguntar se os instrumentos con que se pretende cumprir o mandato
constitucional de respecto ao principio de igualdade son os adecuados, se a construción
xurídica que, directa ou indirectamente, contribuíu ao mantemento da estrutura social
non igualitaria, que favorece e serve de amparo ao exercicio da violencia, podería ser
substancialmente mellorable introducindo na súa análise a dimensión de xénero.
96 Mainstreaming de Género. Informe final de las actividades del Grupo de Especialistas en
Mainstreaming. (EG-S-M) Marco conceptual, metodológico y presentación de “buenas prácticas”,
Instituto da Muller, Madrid, 2003, p. 13.
97 Amorós, C.: “Igualdad e identidad” en El concepto de igualdad, Editorial Pablo Iglesias, Madrid, 1994,
p. 31.
98 STC 145/1991, do 1 de xullo, que introduce o concepto de discriminación indirecta, con cita expresa
da xurisprudencia do Tribunal de Xustiza da Unión Europea.
O tratamento penal da violencia contra as mulleres
55