pdf - Consello da Avogacía Galega

50
as tradicións locais; pero en canto á educación, as mulleres deben poder recibir educación
gratuíta e mesmo educación superior ” . 80
Salvando as distancias entre a sociedade española de finais dos oitenta e un réxime
como o dos talibán, que destacou, desde o seu ascenso ao poder en 1996, pola salvaxe
vulneración dos dereitos humanos e a conseguinte fuxida de dous millóns de afgáns
ao veciño Paquistán, e que tras o conflito xurdido como consecuencia dos atentados
terroristas do 11 de setembro de 2001 81 non puido evitar que o mundo enteiro fose testemuña
da situación de sobreexplotación e desigualdade en que se desenvolven as
mulleres afgás, pregúntome se esas manifestacións vertidas polo máximo representante
da diplomacia afgá difiren en algo do discurso que sobre “muller, emprego e responsabilidades
familiares” acollía como propio un sector maioritario da sociedade española
cando se aprobou a Lei orgánica 3/1989, do 6 de xuño, que introduciu a violencia habitual
no Código Penal 82 . Os métodos empregados para provocar o illamento das mulleres
e a intensidade con que se exercitan non foron, indubidablemente, os mesmos, pero o
seu espírito non difire en moito do sentido pola sociedade española dos anos oitenta, o
cal permitiría constatar a afirmación feita en páxinas anteriores segundo a cal a norma
que era vulnerada cando concorría a actuación dun suxeito que durante dous anos mantén
a súa esposa, ou incluso os seus fillos e fillas, nun estado constante de ameazas e
agresións, en realidade non existía 83 .
Un expoñente claro de que quizais o discurso non fose moi diferente atópase no feito de
que foi o Tribunal Constitucional, a través de dúas sentenzas de gran valor simbólico e
histórico, datadas nos anos 1991 e 1992 (tres e catro anos despois, respectivamente, da
entrada en vigor da Lei orgánica 3/1989, do 21 de xuño, e trece e catorce anos despois
da proclamación do principio de igualdade a través da Constitución española de 1978)
quen provocou as modificacións legais que lles permitiron ás mulleres españolas accederen
a unha serie de traballos cuxo acceso lles estaba vetado, traballos de gran simili-
80 Véxase El País, 9 de maio de 2001, p. 8.
81 A pesar dos importantes cambios que se produciron na sociedade afgá tras o conflito xurdido como
consecuencia dos atentados acaecidos nos Estados Unidos o 11 de setembro de 2001, é significativo
que a modificación das estruturas sociais que subxugan as mulleres afgás han de tardar aínda
moito tempo en destruírse. Un exemplo disto maniféstase na entrevista a Sima Samar, ministra de
Asuntos para a Muller do goberno afgán recentemente nomeado. Nesta entrevista, concedida ao xornal
The Guardian do 17 de xaneiro de 2002, a ministra manifesta que “mentres o resto do total de 29
membros que compoñen o goberno transitorio afgán se ían instalando nos seus respectivos ministerios,
a Sra. Samar non dispuña de oficina, facendo o que boamente podía desde o salón da súa casa,
sen apenas recursos para pagar o alugueiro e o gasto de teléfono”. Con data 19 de marzo de 2002, a
ministra Samar declarou, en entrevista concedida ao Financial Times Deutschland, que deixará as
súas funcións cando sexa designado novo goberno, toda vez que é ignorada polo resto de membros
do goberno.
82 “Todos os arquetipos son resistentes ao cambio, pero un tan potente como a figura da esposa resulta
especialmente tenaz. Esta imaxe, labrada na vella lousa da división sexual do traballo que forzou a
muller ao illamento, á dependencia e á desigualdade, aínda perdura na memoria colectiva, malia ter
sido practicamente rexeitada tanto polo sentido común da xente razoable como pola comunidade científica.”;
Rojas Marcos, L.: Las semillas de la violencia, Espasa, Madrid, 1995.
83 Véxanse páxina 21 e seguintes do presente estudo.
O tratamento penal da violencia contra as mulleres