pdf - Consello da Avogacía Galega

como estratexia de control das súas parellas e que función teñen esas condutas nunha
determinada sociedade e nun determinado contexto histórico, considerando que a violencia
masculina é unha expresión do status social, da raza, do xénero e do privilexio
heterosexual, a raíz da cal está na estrutura social e non na psicopatoloxía individual dos
agresores 76 .
Ao meu xuízo, esta vía de análise constitúe, en principio, a postura máis acertada, non
soamente dirixida á análise concreta das causas da violencia contra as mulleres, como
manifestación máis dramática de relacións desiguais ligadas a un corpo de crenzas que
caracterizan a nosa sociedade, e consecuencia dun proceso de socialización diferencial
dos sexos, senón que conterá unha importancia relevante á hora de realizar a análise
dogmática dos tipos penais que castigan as distintas formas de violencia, así como para
os efectos de realizar propostas de intervención que vaian máis alá da simple intervención
individual 77 .
É sumamente complicado tratar de lle encontrar unha explicación dentro dunha sociedade
tan organizada como a nosa ao exercicio da violencia exercida de forma sistemática
cara a un determinado grupo social se non partimos da consideración de que a lexitimación
desa conduta se encontra en todos os ámbitos do ordenamento xurídico, se
prescindimos de que foi a propia esencia do sistema quen lexitimou, amparou e xustificou
a desigualdade que constitúe o xerme desa violencia.
Seguindo esta perspectiva, MARTÍN SERRANO, ao analizar a xénese da violencia de
xénero, sinala que cómpre ter en conta un repertorio de factores que teñen diferente
natureza e incidencia. Para iso mostra, a través dos esquemas que seguen, os factores
relevantes, que son os seguintes: factores estruturais relacionados co modelo de organización
do traballo (esquema 1, páxina 55); factores estruturais relacionados coas ideoloxías
de xénero (esquema 2, páxina 56); factores estruturais relacionados cos modelos
de acceso e transmisión do saber (esquema 3, páxina 57); e factores estruturais relacionados
cos modelos de organizacións familiares e de parella (esquema 4, páxina 58) 78 .
No modelo de organización do traballo, as diferenzas afectan á posición das mulleres na
sociedade e na familia; a subordinación económica fai máis vulnerables as mulleres, e
canto máis vulnerables son, máis expostas están a padecer violencia.
O mantemento da estratificación sexual da sociedade e do desigual reparto de funcións
e recursos económicos leva aparellado un conxunto de definicións sociais estereotipadas,
que serven de apoio para marcar as diferenzas entre os sexos e dotar os seus contidos
con distinto valor.
76 A este respecto son moi ilustrativos os testemuños, opinións e experiencias sobre a violencia no ámbito
familiar recollidos por Fernández Villanueva, C. ; Domínguez Bilbao, R. e outros: La igualdad de
oportunidades. Los discursos de las mujeres sobre avances, obstáculos y resistencias Icaria,
Barcelona, 2003, p. 281.
77 Véxase Fernández Villanueva, C. ; Domínguez Bilbao, R. e outros: La igualdad de oportunidades. Los
discursos de las mujeres sobre avances, obstáculos y resistencias Icaria, Barcelona, 2003, p. 141.
78 Martín Serrano, E. “La violencia de género contra las mujeres” en Las violencias cotidianas cuando las
víctimas son mujeres, Instituto da Muller, Madrid, 1999, p. 37.
O tratamento penal da violencia contra as mulleres
45