pdf - Consello da Avogacía Galega

cial encóntrase nas experiencias de aprendizaxe de ambos: diferente exposición a modelos
violentos, diferentes repertorios de resposta para manexar conflitos e diferentes reaccións
emocionais ante os conflitos entre homes e mulleres.
O perfil do home que maltrata producido pola teoría ecolóxica toma factores prestados
dos catro niveis analizados para predicir o risco de maltrato: un home cunha forte necesidade
de dominar e controlar a muller (ontoxenético); cun nivel de ansiedade esaxerado
nas súas relacións íntimas (ontoxenético); con modelos violentos de conduta (ontoxenético);
con pobres habilidades de resolución de conflitos (ontoxenético); con estrés no
traballo ou, polo contrario, sen un posto de traballo (exosistema); illado dos grupos de
apoio (exosistema); con estrés na súa relación, é dicir, con dificultades na comunicación
(microsistema), loitas de poder (microsistema) e que vive nunha cultura onde os homes
demostran a súa valentía resolvendo os seus conflitos de forma agresiva (macrosistema)
tenderá a maltratar a súa parella.
Sen descartar a importancia dalgunha das consideracións previstas por esta teoría, considero
que non explicaría o motivo da existencia de condutas de violencia habitual en
familias non afectadas por graves problemáticas de estrés, laborais ou sociais, que con
frecuencia se deron na práctica e que serían alleas á descrición anterior.
Para a teoría familiar sistémica, a familia considérase un sistema adaptativo orientado
cara a unha meta e céntrase nos procesos que causan e manteñen a violencia familiar.
Para esta opción os malos tratos manifestaranse naquelas parellas que non se comuniquen
dunha maneira asertiva, igualitaria ou onde os roles non se compartan. Dentro da
teoría sistémica existen diversas tendencias que centran a súa atención en diferentes
características do sistema. Algúns investigadores consideran a violencia como o resultado
do aumento do estrés no sistema, onde a explosión de violencia fai que o sistema
volva ao seu estado homeostático ata que o estrés aumente outra vez. Outros céntranse
no equilibrio de poder na familia, onde o marido, ao sentirse ameazado por unha
muller moito máis preparada ca el, fai uso da violencia para manter o seu status dominante.
Pero a idea principal dos teóricos sistémicos é a noción de causalidade circular. Esta
noción atribúelle igual responsabilidade ao home que á muller pola violencia e percibe a
ambos como vítimas, tendo como consecuencia que cada membro da parella debe asumir
a responsabilidade de calquera acción que acelere a aparición dos malos tratos e
que estes se deberían ver como un problema mutuo en vez de responsabilizar a un ou
a outro pola situación. No modelo sistémico interprétanse os malos tratos como unha resposta
ao estrés, como unha resposta involuntaria ante os eventos desencadeantes.
As anteriores consideracións permítennos afirmar que esta teoría cae no recurso, tan
estendido, de facer culpables ás vítimas da súa desgraza, obviando que na maior parte
dos supostos os mecanismos de resolución dos conflitos están tan distantes e afastados
das vítimas que a busca de solucións se converte nun obstáculo infranqueable.
Identificar as vítimas como parcialmente responsables da situación que padecen avalaría
a consideración de que o exercicio da violencia contra calquera grupo oprimido ou
subordinado estivese lexitimado, o cal atenta contra os principios básicos nos que se
asenta o noso ordenamento xurídico.
Dentro das teorías que se poden enmarcar na perspectiva familiar sistémica está a teoría
dos recursos, para a que todos os sistemas sociais, incluída a familia, se basean, en
O tratamento penal da violencia contra as mulleres
43