pdf - Consello da Avogacía Galega

expresar de forma unívoca o mesmo concepto no que se refire ao uso da linguaxe. En
cambio, o esforzo produciu resultados desiguais.
Así, para BENGOECHEA BARTOLOMÉ: “A miúdo nin sequera unha voz posúe un
mesmo significado para todos e todas os seus usuarios. Porque no discurso ten lugar
unha loita simbólica entre os diversos grupos sociais: a lingua é o espazo semántico no
que se producen e se combaten significados sociais; tamén é onde se aceptan ou onde
se ofrece resistencia a aqueles significados. A lingua está constantemente baixo a
influencia de moitas e diversas forzas sociais que tiran dela en diferentes direccións. Un
dos obxectivos da Academia é unificar esas tendencias, para o cal opera, entre outras
técnicas, mediante a selección e a exclusión. Isto quere dicir que o noso dicionario nin é
nin pode ser un arquivo exacto, unha acta notarial precisa, un fiel espello. Tampouco
xénero, como algo diferente de sexo, encontrou aínda espazo no DRAE 61 . O DRAE ignora
que durante as últimas décadas moitas investigacións se centraron en delimitar as
diferenzas entre sexo e xénero. Xénero sería o conxunto de comportamentos culturais
aprendidos para diferenciarnos entre os sexos. Precisamente por iso, porque a diferenza
sexual xustifica a obriga dun certo comportamento propio de mulleres e homes (xénero),
é de vital importancia a aparición desa acepción” 62 .
Tal como o expresou MEDIAVILLA CALLEJA, “un dicionario é o resultado das condicións
en que se elaborou e da ideoloxía e actitude dos que participaron na súa redacción, e
leva consigo unha determinada visión do mundo e contribúe ademais a forxar a visión do
mundo dos que o len” 63 . Para LLEDÓ CUNILL, “é xa un lugar común dicir que a lingua
non é sexista, que o é a mente, a ideoloxía de quen emite unha mensaxe sexista. A lingua,
ferramenta de precisión onde as haxa, limítase a reflectir esa ideoloxía, ás veces a
radiografala con portentosa exactitude” 64 .
Realmente, a lista de documentos, estudos, artigos, congresos e foros que se referiron
a xénero coa acepción sociocultural, e máis concretamente que utilizaron o sintagma violencia
de xénero referida á violencia exercida polos homes contra as mulleres en todos
os ámbitos sociais, sería interminable, xa que o seu uso é común en círculos cada vez
máis amplos; por iso non deixa de resultar sorprendente a xordeira selectiva ante a solicitude
da introdución de novos termos ou da admisión de significados diferentes aos xa
existentes, sobre todo ante a observación da gran receptividade mostrada pola Real
Academia á hora de admitir termos procedentes de diversas xergas e argots, como guay,
chachi ou yuppi, que foron recollidos e incorporados á última edición da Real Academia,
dando paso a unha nova terminoloxía utilizada por unha cantidade nada desprezable de
usuarios e usuarias da lingua española, o uso da cal enriquece a lingua de todos.
61 Diccionario de la Real Academia Española , 20ª ed., Espasa, Madrid, 2001.
62 Bengoechea Bartolomé, M. e outros: “El femenino y el masculino en el Diccionario de la Lengua de la
Real Academia Española”, Instituto da Muller, Madrid, 1998. Dispoñible en:
http://www.mtas.es/muller/publiedu/Fuentes/EnFemenino.pdf.
63 Mediavilla Calleja, M.: “Aproximación a un recorrido por el Diccionario de la Real Academia Española:
representación de mujeres y hombres” en En feminino y en masculino, Instituto da Muller, Madrid, 2000,
p. 30.
64 Lledó Cunill, E.: “De la visibilidad de las mujeres en el lenguaje” en Las mujeres y el lenguaje, nº 52,
Emakunde-Instituto Vasco da Muller, 2003, p. 6.
O tratamento penal da violencia contra as mulleres
39