pdf - Consello da Avogacía Galega

36
ou incapacitadas que convivan co agresor familiar ou que, non convivindo con el, estean
suxeitos á potestade, tutela, curatela ou acollemento ou garda de feito; pero en terceiro
e cuarto lugar non só se incorpora como posible suxeito pasivo do delito a persoa amparada
en calquera outra relación pola que se encontre integrada no núcleo da convivencia
familiar (como a empregada de fogar ou a posible estudante de idiomas que reside
no domicilio), senón que, moito máis afastados da consideración de espazo doméstico,
se encontran aqueles outros posibles suxeitos pasivos que, pola súa especial vulnerabilidade,
estean sometidos á custodia ou a garda en centros ou establecementos públicos
ou privados (anciáns, menores ou incapacitados), circunstancias que conducen a preguntarse
¿que hai de doméstico neses ámbitos? 55
E en terceiro lugar porque existe un termo admitido desde o punto de vista xurídico que
engloba a conduta tipificada, que é o de “violencia habitual” ou, se é o caso, “violencia de
xénero” como denominación recoñecida por toda a comunidade internacional.
Con respecto desta denominación, “violencia de xénero”, quixera facer referencia á
polémica suscitada pola utilización desta terminoloxía en ámbitos académicos, políticos
e periodísticos, polémica que esixe deterse para expoñer as diferentes posicións e as
reflexións que o recente debate sobre o tema proporcionou e aclarar así o sentido exacto
da expresión violencia de xénero, como núcleo fundamental das hipóteses formuladas
neste traballo.
A presenza crecente deste sintagma nominal levou a autoridades de diferentes campos
a preguntarse se é correcta a súa utilización, ou ben se estaremos ante unha agresión,
valla a redundancia, cara á nosa propia lingua.
Non cabe dúbida de que a lingua, como sistema de comunicación humano, é un corpo
vivo en constante evolución. As modificacións que sofre toda lingua en uso indican, unicamente,
que pertence á categoría de linguas vivas suxeitas a transformacións constantes,
cuxa capacidade de renovación continua non significa debilidade, senón que expresa
a capacidade para representar o pensamento. Os cambios sufridos polas diferentes
linguas ao longo do tempo non sinalan máis que os cambios nas distintas realidades
sociais, a valoración delas ou a forma de consideralas. Iso ten como consecuencia ineludible
que a introdución de novos elementos nunha sociedade esixe a acuñación de novas
palabras ou novas expresións para representalos.
Porén, importantes autoridades académicas do máximo prestixio manifestaron a súa
repulsa cara á utilización do termo. Así, LÁZARO CARRETER manifesta “...o idioma
sofre tamén agresións case cruentas, sen demasiadas protestas do pobo agredido no
seu idioma... Procurei informarme sobre que fai aí ese xénero e das indagacións resultan
probados os seguintes feitos: a) En inglés, a palabra gender significa á vez xénero e
sexo; sabemos todos que nas linguas románicas estes termos teñen significados moi distintos,
gramatical un e biolóxico o outro; b) No congreso celebrado en Pequín en 1995,
os tradutores da ONU déronlle a gender o significado de sexo. A solución, inmediatamente
aceptada por algúns servos da lingua inglesa, satisfará, tal vez aos que teñen que
vivir en tal contrariedade, e sería aceptable se non ferira o sentimento lingüístico castelán
(e catalán, portugués, italiano, francés, etcétera), onde se diferencian moi ben cou-
55 Véxase Polaino Navarrete, M.: La reforma penal española de 2003, Tecnos, Madrid, 2004, p. 54.
O tratamento penal da violencia contra as mulleres