pdf - Consello da Avogacía Galega

2002, se ben foron examinados 72 supostos de morte no ámbito da parella e familiar, só
son obxecto de análise 66 supostos, por considerar que “en seis deles existían dúbidas
razoables para tipificalos como feitos de violencia doméstica” 17 .
En relación co ano 2003, o informe elaborado polo Consello Xeral do Poder Xudicial, se
ben non recolle todas as mortes violentas ocorridas no ano citado, senón que exclusivamente
se centra no ámbito da violencia doméstica, constata o importante incremento de
mortes nestas circunstancias, pois foron obxecto de análise 102 casos con 103 vítimas,
xa que nun suposto prodúcese a morte de dúas persoas 18 .
É importante non perder de vista o alto número de mulleres que falecen dentro do ámbito
familiar nos países do noso contorno. En Alemaña, no ano 2000, morreron dentro do
ámbito familiar 224 mulleres, das cales 128 faleceron a mans da súa parella. A incidencia
no mesmo ano no Reino Unido foi de 179 (107 a mans da súa parella). Dinamarca:
21 (12 causadas pola súa parella). Irlanda: 6 (3 delas a mans da súa parella). En
Luxemburgo non houbo ningunha muller morta no ámbito familiar. 19
Porén, os que lexislan, xa na exposición de motivos da Lei orgánica 3/1989, do 21 de
xuño, ao introducir por primeira vez o tipo penal que castiga a violencia habitual no ámbito
familiar, fundamenta a súa introdución como unha resposta do ordenamento ante a
grave problemática da violencia dentro dos fogares coa seguinte afirmación:
“Respondendo á deficiente protección dos membros fisicamente máis débiles do grupo
familiar fronte a condutas sistematicamente agresivas doutros membros deste, tipifícanse
como delito os malos tratos exercidos sobre menores ou incapaces, así como os exercidos
sobre o cónxuxe cando, a pesar de non integraren individualmente considerados
máis que unha sucesión de faltas, se producen de modo habitual”.
A introdución deste tipo penal supuxo a revisión do criterio político-criminal que avogaba
pola restritiva intervención no ámbito das relacións privadas baixo a consideración de
que a sociedade no seu conxunto, e con ela o sistema penal, debía observar desde a
distancia a existencia desas condutas, e tan só intervir cando o exercicio da violencia en
canto á súa metodoloxía, ou as consecuencias que dela se derivaran, atendendo á súa
intensidade, superaran uns límites xa intolerables.
Quizais a primeira pregunta que habería que facerse sería se o noso ordenamento xurídico,
con anterioridade á introdución desa reforma, non concibía como “ben necesitado
de protección” a integridade dos membros fisicamente máis débiles do grupo familiar
fronte a condutas sistematicamente agresivas doutros membros deste; se a protección
contra a violencia exercida contra os menores ou os incapaces quedaba fóra do ámbito
17 Informe sobre fallecimientos por violencia doméstica en los años 2001 y 2002, Consello Xeral do Poder
Xudicial, pp. 7-18. Dispoñible en:
http://www.redabogacia.org/cgae/vdomestica/estadisticas/informe_fallecimientos_2001-2002.pdf.
18 Informe sobre muertes violentas en el ámbito de la violencia doméstica en el año 2003, Consello Xeral
do Poder Xudicial, p.4. Dispoñible en: http://www.redabogacia.org/cgae/vdomestica/estadisticas/informe_fallecimientos_2003.pdf.
19 Informe Internacional 2003. Violencia contra las mujeres en las relaciones de pareja, Centro Reina
Sofía para el Estudio de la Violencia, Valencia, 2003. http://www.mtas.es.
O tratamento penal da violencia contra as mulleres
23