pdf - Consello da Avogacía Galega

A.- O grao de tolerancia ante o exercicio da violencia
Constitúe un presuposto incontestable o feito de que ao longo da historia se estimulase a
violencia como unha forma de resolver as tensións e os conflitos; a sociedade en xeral e
as mulleres en particular conviviron con distintas formas de violencia, de maior ou menor
intensidade. Supón unha forma de violencia a falta de recoñecemento expreso ao traballo
realizado polas mulleres dentro do ámbito doméstico sen retribución económica de ningunha
clase, e iso mesmo cando o Estado non podería asumir de ningunha forma a súa
realización con cargo aos orzamentos xerais do Estado; 4 cando se utiliza unha linguaxe
sexista que non nomea as mulleres 5 ; cando se fala dos homes, dos nenos ou dos cidadáns,
sen facer mención expresa ás mulleres, ás nenas ou ás cidadás 6 ; cando o salario
dunha muller é inferior ao dos seus compañeiros (en España a diferenza alcanza o 29%) 7
4 Para Escuredo Moratalla, J. F.: “Violencia Doméstica. Factores de vulnerabilidad. Elementos socioculturales
y económicos” en Estudios sobre violencia familiar y agresiones sexuales, , Ministerio de
Xustiza ; Instituto da Muller, Madrid, 2000, p.178 “A gratuidade do traballo doméstico familiar e a súa
exclusión a priori do sistema económico moderno constitúen en realidade unha explotación peculiar e
practicamente oculta”.
5 Para J. Barquín Sanz en “Medidas de Prevención de la Violencia contra las Mujeres” en Revista
Electrónica de Ciencia Penal y Criminología recpc 03-r2 (2001), “é errónea a idea de que o idioma
deba aceptarse e manexarse tal como nos vén dado. As estruturas lingüísticas que reflicten un predominio
dos homes son calquera cousa menos casuais e, ao mesmo tempo, contribúen sutilmente a
confirmar e reforzar ese predominio”. Para Calero Fernández, M.ª A.: Vestigios de diferencias de género
en el léxico español del matrimonio, Instituto da Muller, Madrid, 2000, p. 51, “desterrar ao baúl das
palabras en desuso todo termo que mantén as mulleres nun status de inferioridade e resistirse á creación
de novas voces ou expresións denigrantes, pexorativas ou simplemente non equitativas é unha
boa contribución a esa deconstrución. Non se esqueza que o pensamento se modela grazas á palabra,
e que soamente existe o que ten nome”.
6 A utilización do masculino para referirse aos dous sexos non consegue representalos. Este uso produce
ambigüidades e confusións nas mensaxes e oculta ou exclúe as mulleres. Baséase nun pensamento
androcéntrico que considera os homes como suxeitos de referencia e as mulleres como seres
dependentes ou que viven en función deles. A Orde do 22 de marzo de 1995 do Ministerio de
Educación e Ciencia adapta a denominación dos títulos académicos oficiais á condición masculina ou
feminina dos que os obteñan.
7 O dato foi extraído do informe presentado por España á IV Conferencia Mundial sobre as Mulleres,
Beijing, 1995 pola ministra de Asuntos Sociais do Estado Español; “Las españolas en el umbral del
siglo XXI” en IV Conferencia Mundial sobre as Mulleres, Beijing, 1995 ,Instituto da Muller, Madrid,
1995, p. 98: “os salarios das mulleres son inferiores aos que reciben os homes. A súa retribución é, en
termos xerais, un 20% inferior á dos homes. Ademais, a medida que aumenta a idade, as diferenzas
salariais entre homes e mulleres son aínda maiores. Polo tanto, mentres no caso dos homes xeralmente
o desenvolvemento da súa carreira profesional está intimamente relacionado coa idade, no
caso das mulleres non se confirmou esta tendencia. Pódese afirmar que non existen iguais salarios
por traballos de igual valor. A experiencia das mulleres valórase menos que a masculina, e esta minusvaloración
acentúase nos niveis superiores. De feito, as mulleres con formación superior e máis de 10
anos de experiencia profesional presentan as maiores diferenzas salariais con relación aos homes”.
En canto á porcentaxe do 29%, é a referida ao ano 1999 polo estudo elaborado polo Ministerio de
Traballo e Asuntos Sociais e o Instituto da Muller: Herramientas para eliminar la discriminación retributiva,
Instituto da Muller, Madrid, 1999. Esa diferenza salarial agudízase aínda máis cando se trata
de emprego a tempo parcial, que alcanza unha porcentaxe de diferenza do 39% por cento con respecto
ao salario dos homes. Extraído de Guía de buenas prácticas para garantizar la igualdad retribu-
O tratamento penal da violencia contra as mulleres
19