pdf - Consello da Avogacía Galega

178
A experiencia norteamericana sobre a eficacia da emisión das ordes foi exposta en distintos
estudos; MEDINA refírese a eles, e da súa análise afirma que se poden extraer
unha serie de conclusións: en primeiro lugar, é evidente que a solicitude dunha orde de
protección vai ligada a unha seria problemática de violencia, e que hai que partir da
“severidade do perigo a que se enfrontan estas mulleres”, evitando a posible vinculación
da petición a posibles vantaxes na tramitación de procedementos de separación; en
segundo lugar, é necesario observar esta medida con certas reservas en canto á súa eficacia,
ben que “as mulleres maltratadas pensan que as ordes constitúen un instrumento
útil que lles axuda”; e, en terceiro lugar, chámase a atención sobre a imposibilidade de
que as ordes de protección, pola súa propia configuración, permitan unha total redución
da exposición da vítima ao agresor. 411
No noso dereito, aínda que a posibilidade de establecer medidas cautelares existiu a través
da aplicación do propio artigo 13 da Lei de axuizamento criminal, foi a Lei orgánica
14/1999, do 9 de xuño, a que introduciu, a través do artigo 544 bis, a posibilidade de
adoptar distintas medidas como a prohibición de residencia, a prohibición de acceso e a
prohibición de aproximación. A redacción do artigo permítenos afirmar que o lexislador
pretendía naquel momento restrinxir a aplicación daquela a situacións extraordinarias, á
vista da expresión “cando resulte estritamente necesario”. 412
No entanto, a principal crítica que se ten feito á previsión do lexislador foi que da redacción
do número 3º se deduce que o xulgador, prioritariamente, deberá ter en conta as
especiais condicións persoais do inculpado –saúde, situación económica ou actividade
laboral– sen que se faga mención ningunha á súa especial perigosidade, sobre todo,
tendo en conta que a introdución da norma tiña como finalidade a protección das vítimas
ante a posible reiteración da conduta violenta. 413
411 Medina, J. J.: Violencia contra la mujer en la pareja. Investigación comparada y en España, Tirant lo
Blanch, Valencia, 2002, p. 490.
412 V. Magro Servet resalta a ampla capacidade que permite o artigo 13 Lacrim. para a adopción de medidas
cautelares na súa vixencia, que alcanza xa máis de 100 anos, e á vez a súa escasa aplicación
polos xuíces e tribunais. Non obstante, valora moi positivamente a reforma que regula a orde de protección.
“Análisis de la Proposición de Ley presentada en el Congreso de los Diputados por todos los
grupos palamentarios el día 28 de mayo de 2003 contra la violencia doméstica” en Diario La Ley, n.º
5821, Ano XXIV, 10 de xullo de 2003. Para E. de Urbano Castrillo: El alejamiento del agresor en los
casos de violencia familiar, Diario La Ley…o precepto establece unhas amplas posibilidades ao xuíz
de garda pero os órganos xudiciais non fixeron uso dela a teor do seu carácter xenérico e a súa propia
indefinición.
413 O artigo 544 bis establece que “nos casos en que se investigue un delito dos mencionados no artigo
57 do Código Penal, o xuíz ou tribunal poderá, de forma motivada e cando resulte estritamente
necesario ao fin de protección da vítima, impor cautelarmente ao inculpado a prohibición de residir
nun determinado lugar, barrio, municipio, provincia ou outra entidade local, ou comunidade autónoma.
Nas mesmas condicións poderalle impor cautelarmente a prohibición de acudir a determinados lugares,
barrios, municipios, provincias ou outras entidades locais ou comunidades autónomas, ou de
aproximarse, coa graduación que sexa precisa, a determinados lugares. Para a adopción destas
medidas terase en conta a situación económica do imputado e os requirimentos de saúde, situación
familiar e actividade laboral. Atenderase especialmente á posibilidade de continuidade desta
última, tanto durante a vixencia da medida como tras a súa finalización”. En canto ao apartado último
do artigo 544 bis, relativo ás medidas previstas para o seu incumprimento, a Lei orgánica 15/2003, do
25 de novembro, pola que se modifica a Lei orgánica 10/1995, do 23 de novembro, do Código Penal,
O tratamento penal da violencia contra as mulleres